Quad PA-One

Οι ενισχυτές με λυχνίες και τα ακουστικά είναι δύο συστατικά του audio engineering που δένουν καλά για διάφορους λόγους. Η Quad δεν μπορούσε να αφήσει μια τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη και έστησε ένα κόμπακτ σε διαστάσεις, άψογο από αισθητικής άποψης, πακέτο που προσφέρει λαμπάτη ενίσχυση και όλα τα απαραίτητα για να αποτελέσει το κέντρο ενός μικρού αλλά πλήρως ευθυγραμμισμένου με την σύγχρονη πραγματικότητα συστήματος. Αν ο Peter Walker μπορούσε να δει τον μικρό αυτό ενισχυτή με το πάντα ενδιαφέρον Lancaster-Grey φινίρισμα, είναι σίγουρο ότι θα χαμογελούσε με ικανοποίηση...

Δυνατότητες/Συνδεσιμότητα

Ο PA-One είναι, ίσως, μια από τις πιο όμορφες συσκευές που έχει παρουσιάσει η Quad τα τελευταία χρόνια, εγκαινιάζοντας, μαζί με τον VA One, μια νέα αισθητική προσέγγιση, με σασί μισού πλάτους, στα μοντέλα με λυχνίες της εταιρίας. Στην πρόσοψη, τον τόνο δίνει το χαρακτηριστικό, μεγάλο ρυθμιστικό στάθμης με το κλασικό συρόμενο ρυθμιστικό ισορροπίας ακριβώς από κάτω και το user interface συμπληρώνεται από τρεις διακόπτες επιλογής εισόδου και τον διακόπτη επιλογής της αντίστασης των ακουστικών (High/Low). Ο χρήστης μπορεί να συνδέσει δύο ακουστικά σε ισάριθμες εξόδους TRS 1/4 της ίντσας.
Ο ενισχυτής προσφέρει δύο αναλογικές εισόδους, μία single ended (RCA) και μια balanced (XLR) και τρεις ψηφιακές, ομοαξονική (RCA), οπτική (Toslink) και θύρα USB. Μέσω των εισόδων αυτών μπορεί να δεχτεί σήματα με sample rate μέχρι 24-bit/192kHz. Η συσκευή διαθέτει, ακόμη, μια έξοδο line (RCA), επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως συμβατικός, αναλογικός προενισχυτής.

Κατασκευή

Σε ότι αφορά το ψηφιακό του μέρος, ο PA-One βασίζεται σε μια λύση της XMOS για τον χειρισμό του stream από την θύρα USB και σε ένα κλασικό CS8416 για το interfacing των συμβατικών εισόδων. Η έξοδος των σταδίων αυτών οδηγείται σε ένα CS4398 της Cirrus το οποίο εκτελεί χρέη μετατροπέα d/a. Περιέργως, η Quad δεν έχει περιλάβει την δυνατότητα αποκωδικοποίησης DSD στον PA One, παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο ολοκληρωμένο την υποστηρίζει. η έξοδος του μετατροπέα οδηγείται σε ένα πρώτο αναλογικό στάδιο υλοποιημένο με τελεστικούς ενισχυτές OPA134 και στην συνέχεια αναλαμβάνουν οι... λυχνίες. Ο PA One είναι, στην πραγματικότητα, ένας λαμπάτος ενισχυτής ο οποίος περιλαμβάνει στάδιο εισόδου/κέρδους υλοποιημένο με μία διπλοτρίοδο 6SL7 και στάδιο ισχύος με μία διπλοτρίοδο 6SN7 ανά κανάλι. Η λυχνία εξόδου οδηγεί τα ακουστικά μέσω μετασχηματιστή προσαρμογής. Η ρύθμιση της στάθμης γίνεται με ένα ποτενσιόμετρο της Alps. Η Quad έχει επιλέξει λυχνία και για το κύκλωμα ανόρθωσης, μια EZ81.

Μετρήσεις

Βασισμένος στο CS8416, ο μετατροπέας που ενσωματώνει ο PA-One δεν προσφέρει εξασθένηση του jitter από τα σήματα των συμβατικών εισόδων, κάτι που είναι ξεκάθαρο από το σχετικό διάγραμμα, όπου η καμπύλη βρίσκεται στα 0dB.
Η γραμμικότητα του μετατροπέα είναι αρκετά καλή, καθώς το διάγραμμα διατηρεί την ιδανική του μορφή μέχρι τα -105dBFS περίπου και τον θόρυβο να εμφανίζεται λίγο πάνω από τα -120dBFS. Η παραμόρφωση σε συνάρτηση με την συχνότητα είναι αρκετά υψηλή, με τα δεδομένα της δοκιμής (η οποία περιλαμβάνει μόνο συσκευές με ημιαγωγούς, με εξαίρεση τον PA-One). Βρίσκεται γύρω από τα -40dB για το μεγαλύτερο μέρος του φάσματος με τάσεις αύξησης στις χαμηλές συχνότητες. Το σύνολο της παραμόρφωσης και του θορύβου, επίσης, αυξάνεται (με μικρότερο όμως ρυθμό) και ψηλά. Το διάγραμμα της παραμόρφωσης σε συνάρτηση με την στάθμη δείχνει έναν μετατροπέα με πολύ καλή συμπεριφορά σε χαμηλές στάθμες (στα -60dBFS, η παραμόρφωση μετρήθηκε στα -60dB) ενώ καθώς η στάθμη ανεβαίνει, η παραμόρφωση ακολουθεί (περίπου πάνω από τα -20dBFS), συμπεριφορά η οποία είναι αναμενόμενη με βάση το στάδιο εξόδου της συσκευής.

Το ενισχυτικό στάδιο με λυχνίες “φαίνεται” και στις μετρήσεις θορύβου. Τα -84dB-CCIR είναι μια ικανοποιητική επίδοση κάτω από την μέση τιμή της δοκιμής και μπορεί κανείς να μαντέψει ότι οι βασικές συνιστώσες του θορύβου προέρχονται από την τροφοδοσία, κάτι που φαίνεται (εκτός από την στατική μέτρηση) και από το σχετικό διάγραμμα, όπου οι αιχμές στα 50Hz και τα 100Hz δίνουν τον γενικότερο τόνο. Θόρυβο φαίνεται να μαζεύει ο μετατροπέας και από την μετατροπή d/a καθώς το φίλτρο καταφέρνει να διατηρήσει σε πολύ χαμηλές στάθμες τα σχετικά υποπροϊόντα του sampling σε ένα μεγάλο μέρος του φάσματος (μέχρι τα 5kHz περίπου) αλλά ψηλά φαίνεται η εξασθένηση αυτή να μειώνεται. Η διαμόρφωση του σήματος από θόρυβο περιλαμβάνει εμφανείς συνιστώσες οι οποίες δείχνουν να οφείλονται τόσο στην τροφοδοσία όσο και σε jitter. Όλες είναι αρκετά χαμηλές σε στάθμη, κάτω από τα -80dB. Η διαφωνία των καναλιών κινείται σε μέτρια επίπεδα με τις σχετικές καμπύλες να βρίσκονται γύρω από τα -60dB με μικρές τάσης αύξησης στις πολύ υψηλές συχνότητες.

Με δεδομένο ότι ο PA-One βασίζεται σε λυχνίες για το στάδιο εξόδου του, η μέτρηση της μέγιστης ισχύος έγινε με παραμόρφωση 1% (έναντι 0.3%, των υπόλοιπων συσκευών της δοκιμής). Με αυτό το όριο, ο ενισχυτής απέδωσε 62mW (4Vpp) με φορτίο 32Ω και 530mW (50Vpp) με φορτίο 600Ω. Οι επιδόσεις αυτές είναι, ωστόσο, πλασματικές και ο ενισχυτής έχει να δώσει αρκετή ισχύ ακόμη πριν την πραγματική υπερφόρτωση, θα επανέλθουμε, στο θέμα αυτό, σε επόμενη παράγραφο. Οι στατικές μετρήσεις παραμόρφωσης είναι αρκούντως χαμηλές για το είδος του σταδίου εξόδου και δεν θα προβληματίσουν τους φίλους των ενισχυτών με λυχνίες. Ο PA-One έχει την συμπεριφορά που περιμένει κανείς. Ο θόρυβος βρίσκεται γύρω από τα -90dBr(A), επίδοση η οποία κρίνεται ως απόλυτα ικανοποιητική, ενώ καλή εμφανίστηκε και η διαφωνία των καναλιών, πολύ κοντά στην μέση τιμή της δοκιμής.
Η απόκριση συχνότητας είναι εκτεταμένη, αλλά χαρακτηρίζεται από σαφείς τάσεις αποκοπής στα άκρα με κλίσεις οι οποίες εξαρτώνται από το φορτίο. Στα 32Ω o ενισχυτής κόβει περί το 1.5dBr στα 10Hz και στα 45kHz, ενώ στα 600Ω, στις ίδιες συχνότητες η αποκοπή βρίσκεται κοντά στα -3dBr. Οι διαφορές μεταξύ των καναλιών είναι μικρές, λίγο πάνω από τα 0.2dB.

Όπως θα περίμενε κανείς, το φάσμα της εξόδου είναι αρκετά... ζωηρό, με φορτίο 32Ω, με μια έντονη δεύτερη αρμονική (κοντά στα -45dBr), αλλά η αλληλουχία φθίνει γρήγορα, ώστε όλες οι αρμονικές πάνω από την πέμπτη να βρίσκονται κάτω από τα -100dBr. Με φορτίο 600Ω, η κατάσταση βελτιώνεται περισσότερο. Η δεύτερη αρμονική βρίσκεται κάτω από τα -50dBr και όλες οι αρμονικές πάνω από την τρίτη, κάτω από τα -100dBr. To φάσμα του θορύβου περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο συνιστώσες hum (50/100Hz και προϊόντα ενδοδιαμόρφωσης) με τον υψίσυχνο θόρυβο να είναι παρών, αλλά, συνολικά, κάτω από τα -90dBr.
Το διάγραμμα μεταβολής της παραμόρφωσης σε συνάρτηση με την ισχύ δείχνει καλύτερα τις δυνατότητες του PA-One σε θέματα οδήγησης. Το πραγματικό όριο υπερφόρτωσης βρίσκεται κοντά στα 900mWrms για φορτία 32Ω και λίγο κάτω από τα 450mWrms για φορτία 600Ω, τιμές οι οποίες είναι σημαντικά υψηλότερες των μέσων τιμών της δοκιμής. Η αρχική εικόνα που δημιουργείται με την μέτρηση η οποία βασίζεται στην παραμόρφωση (και όχι στην πραγματική υπερφόρτωση) είναι παραπλανητική. Η Quad, τιμητής της παράδοσης (και, κατά τεκμήριο, σοβαρή εταιρία), δίνει την προδιαγραφή ισχύος του ενισχυτή με τον τρόπο που αρμόζει στην τεχνολογία του, δηλαδή με αναφορά σε παραμόρφωση 3%, στα 500mW, τιμή η οποία και επαληθεύεται από το διάγραμμα.

Ακουστική Αξιολόγηση

O PA-One σε ακούστηκε από την πρώτη στιγμή διαφορετικός, σε σχέση με τις υπόλοιπες συσκευές της δοκιμής αυτής (και σε σχέση με τον ενισχυτή αναφοράς) και ο λόγος είναι μάλλον προφανής… Στην περιοχή των πολύ χαμηλών συχνοτήτων πήραμε πολύ καλή αίσθηση του όγκου, με το αποτέλεσμα να είναι ευχάριστο, πλήρες αν και κάπως αδρό σε σχέση με την αναφορά. Με το κατάλληλο μουσικό κομμάτι, ο ακροατής βρίσκεται απέναντι από μια ιδιαίτερα επιβλητική εικόνα και ο ενισχυτής υπογραμμίζει διακριτικά (αλλά αισθητά) την περιοχή. Γενικώς οι χαμηλές συχνότητες του PA-One είναι έντονα παρούσες και η εντύπωση που δημιουργείται είναι ότι ο ενισχυτής θα ταιριάξει καλά με ένα ουδέτερο ακουστικό το οποίο δεν περιλαμβάνει voicing που δίνει έμφαση χαμηλά. Τα ρυθμικά μέρη περιγράφονται με εξαιρετικό τρόπο, και είναι ιδιαίτερα φιλικά και ευχάριστα σε σχέση με αυτά που πήραμε από τον ενισχυτή αναφοράς, με την επιπρόσθετη παρατήρηση ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν θα κουράσει ποτέ τον ακροατή.
Η μεσαία περιοχή έχει, επίσης, ιδιαίτερα έντονη παρουσία. Με τον PA-One στην θέση του ενισχυτή, έχεις μια πολύ ευχάριστη αίσθηση εγγύτητας, η οποία -ωστόσο- δεν καταπιέζει ποτέ, και οι δυνατότητες περιγραφής των λεπτομερειών της ηχογράφησης και του αέρα είναι πολύ καλές. Οι φωνές αποδόθηκαν με σαφήνεια και με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα εγγύτητας που διαθέτει ο Quad, δημιουργώντας στον ακροατή μια εξαιρετικά φυσική εικόνα παρουσίας στον χώρο.
Στην περιοχή των υψηλών συχνοτήτων, ο ενισχυτής έχει μια σαφή ταυτότητα, με κύριο χαρακτηριστικό τον μαλακό/ευχάριστο ήχο, την καλή φωτεινότητα και μια αίσθηση ότι τα μέτωπα αποδίδονται λίγο αργά (σε σχέση με την αναφορά) αλλά, γενικώς, το τελικό αποτέλεσμα διακρίνεται για το πολύ καλό σώμα και τα πολύ καλά χαρακτηριστικά απόσβεσης που φαίνεται να διαθέτει. Η περιγραφή του αρμονικού πλούτου των οργάνων της περιοχής διακρίνεται από μια ισορροπία σε θέματα φωτεινότητας, με τον ενισχυτή να ακούγεται “ζεστός” χωρίς να γίνεται ιδιοσυγκρασιακός και να επιβάλλει την ταυτότητά του στο πρόγραμμα.
Σε θέματα στερεοφωνικής εικόνας, ο ενισχυτής κινήθηκε σε πολύ υψηλό επίπεδο σε ό,τι αφορά την δυνατότητα εστιασμού των πηγών στον οριζόντιο άξονα, την απόδοση του αέρα της ηχογράφησης και την περιγραφή της κίνησης, όντας από τους καλύτερους ενισχυτές της δοκιμής και “χάνοντας” από τον ενισχυτή αναφοράς, μόνο όταν αυτός λειτουργεί με το cross-feed ενεργοποιημένο.

Τελικώς...

O PA-One είναι κομμένος και ραμμένος για όσους αναζητούν το κάτι παραπάνω, το ιδιαίτερο, το ξεχωριστό, για να οδηγήσουν τα ακουστικά τους. Η Quad γυρίζει την πλάτη στην κλασική προσέγγιση του αναλογικού μέρους μιας τέτοιας συσκευής, αντικαθιστώντας του τελεστικούς ενισχυτές κορυφαίων επιδόσεων με τριόδους και μετασχηματιστές. Το κάνει έχοντας πλήρη γνώση του πράγματος (για εμπειρία δεν το συζητάμε, μιλάμε για μια εταιρία-θρύλο στον χώρο του σχεδιασμού λαμπάτων κυκλωμάτων) και το αποτέλεσμα μιλάει από μόνο του. Έχοντας μέτριες (με τα σύγχρονα δεδομένα αλλά και με τα δεδομένα της συγκεκριμένης δοκιμής) επιδόσεις, σε κερδίζει αμέσως με την ηχητική του ταυτότητα που ξεχωρίζει και υπόσχεται να προσφέρει μια πραγματικά διαφορετική, υψηλής ποιότητας, εμπειρία.