Furutech ADL Stratos

Ο κοινότοπος χαρακτηρισμός “ελβετικός σουγιάς” δεν επαρκεί για να περιγράψει την πληρέστερη από πλευράς δυνατοτήτων συσκευή της δοκιμής αυτής. Η Furutech ADL με τον Stratos προσφέρει ό,τι μπορεί να σκεφτεί κανείς στο συγκεκριμένο είδος συσκευής, ξεκινώντας από τον μετατροπέα d/a και τον ενισχυτή ακουστικών, συνεχίζοντας με τον προενισχυτή line, τον προενισχυτή phono και τον μετατροπέα USB-S/PDIF και καταλήγοντας στον μετατροπέα. USB/ADC για όσους θέλουν να ψηφιοποιήσουν κάποια από τα αναλογικά τους media.

Δυνατότητες/Συνδεσιμότητα

Ο Stratos είναι η μοναδική συσκευή της δοκιμής η οποία μπορεί να παίξει επάξια (από πλευράς δυνατοτήτων) τον ρόλο ενός ψηφιακού και αναλογικού προενισχυτή, με εξαίρεση τον DAC/Eνισχυτή αναφοράς και τον Quad PA One, οι οποίοι, ωστόσο, προσφέρουν πολύ λιγότερα. Σε ένα σχετικώς μικρό σασί, με πλάτος 215 χιλιοστά και βάθος 180 χιλιοστά, οι άνθρωποι της Furutech έχουν “χωρέσει”, έναν πλήρη DAC, έναν προενισχυτή phono/line, δύο ενισχυτές ακουστικών και έναν ADC. Πρόκειται, ασφαλώς, για μια επίδειξη ισχύος από μια εταιρία που δεν την γνωρίζουμε τόσο για τα ηλεκτρονικά της, όσο για τα καλώδια και τους ακροδέκτες της. Ο χρήστης έχει στη διάθεσή του δύο αναλογικές εισόδους (Line και Phono MM/MC) και τέσσερις ψηφιακές (ομοαξονική, οπτική, AES/EBU και θύρα USB) μέσω των οποίων μπορεί να διαχειριστεί σήματα με sample rates μέχρι 24/192 (συμβατικές) και 32/384 DSD 4x (USB). Η θύρα USB μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο ως “είσοδος” για streaming μέσω του host είτε ως “έξοδος” για αποστολή δεδομένων στον υπολογιστή, ώστε ο χρήστης να μπορεί να δημιουργήσει ψηφιακά αρχεία από αναλογικά σήματα. Από πλευράς εξόδων υπάρχουν single ended και balanced αναλογικές και οπτική ψηφιακή, η οποία εμφανίζει τα σήματα των ψηφιακών εισόδων και ανεβαίνει μέχρι τα 24/192.
Στην πρόσοψη της συσκευής, ο χρήστης έχει στη διάθεσή του ένα περιστροφικό ρυθμιστικό για την στάθμη, το οποίο παίζει και τον ρόλο του επιλογέα εισόδων, μια μικρή οθόνη όπου εμφανίζονται οι βασικές πληροφορίες και έναν μεγάλο αριθμό από LED που ενημερώνουν για την επιλεγμένη είσοδο, τα sample rates, το muting και την υπερφόρτωση της εισόδου του μετατροπέα a/d, η ευαισθησία της οποίας ρυθμίζεται από έναν απλό εξασθενητή τριών θέσεων. Η σύνδεση των ακουστικών γίνεται είτε μέσω μιας εξόδου TRS 1/4 της ίντσας είτε μέσω ενός βύσματος XLR (4-pin), για ακουστικά με παρόμοια δυνατότητα.

Κατασκευή

Παρά τις πολλές του δυνατότητες, το εσωτερικό του Stratos είναι παραδειγματικά πειθαρχημένο. Η διαχείριση της θύρας USB γίνεται μέσω ολοκληρωμένου της XMOS, ενώ οι συμβατικές ψηφιακές είσοδοι βασίζονται σε ένα AK4113. Ο μετατροπέας d/a είναι ο ES9018Κ2Μ της ESS με το αναλογικό στάδιο που ακολουθεί να υλοποιείται με τελεστικούς ενισχυτής NE5532. Το ίδιο εξάρτημα χρησιμοποιείται και στον προενισχυτή line, με την ρύθμιση της στάθμης να γίνεται μέσω ενός MUSES72320, ενώ ο προενισχυτής phono χρησιμοποιεί τελεστικούς ενισχυτές χαμηλού θορύβου NJM2068, συμπληρώνοντας το πακέτο των αναλογικών ηλεκτρονικών το οποίο δείχνει την συμπάθεια της Furutech προς την JRC. Ο μετατροπέας a/d που χρησιμοποιείται είναι ο CS5340 (της Cirrus) με front end υλοποιημένο (θα το μαντέψατε ίσως...) με NE5532. Αρκετά ενδιαφέρουσα είναι η επιλογή της Furutech για την υλοποίηση του ενισχυτή ακουστικών. Εν μέρει, ακολουθεί την πεπατημένη, χρησιμοποιώντας το δημοφιλές (όπως αποδεικνύει η δοκιμή) TPA6120A2 της Texas Instruments, αλλά, συνολικά, το κύκλωμα περιλαμβάνει τρία από αυτά, δύο για την οδήγηση της balanced εξόδου και ένα για την οδήγηση της single ended. Στην πραγματικότητα, επομένως, έχουμε να κάνουμε με δύο ξεχωριστούς ενισχυτές. Η τροφοδοσία είναι ιδιαίτερα προσεγμένη. Ξεκινά από ένα εξωτερικό πακ αλλά περιλαμβάνει φίλτρο γραμμής, δύο πυκνωτές των 10.000μF και τοπικές σταθεροποιήσεις για τα διάφορα στάδια, με ένα ζευγάρι 7812/7912 να χρησιμοποιούνται για τα στάδια ισχύος.

Μετρήσεις

Όντας μια συσκευή με ασυνήθιστα πολλές δυνατότητες, συμπυκνωμένες σε ένα μικρών διαστάσεων σασί, σκέπτεται κανείς, ο Stratos ανήκει σε μια κατηγορία υψηλής επικινδυνότητας, σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις. Ωστόσο, σε μια επίδειξη δεξιοτεχνίας σε θέματα σχεδιασμού και κατασκευής, η Furutech αποδεικνύει το αντίθετο, καθώς έχουμε να κάνουμε με μια από τις καλύτερες συσκευές της δοκιμής. Οι συμβατικές ψηφιακές είσοδοι προσφέρουν πολύ καλές δυνατότητες καταστολής jitter, με την σχετική καμπύλη να κινείται κοντά στα -60dB. Με βάση τα όσα γνωρίζουμε, το AK4413 δεν περιλαμβάνει κάποια τεχνική καταστολής του jitter, επομένως “το βάρος” της επίδοσης πέφτει, προφανώς στον ίδιο τον μετατροπέα της ESS.Η γραμμικότητα του μετατροπέα είναι πολύ καλή, με την καμπύλη να διατηρεί, με μικρές αποκλίσεις, την ιδανική μορφή μέχρι περίπου τα -110dBFS, στάθμη στην οποία φαίνεται ότι αρχίζει να επικρατεί ο θόρυβος.
Οι παραμορφώσεις του ψηφιακού μέρους παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα (κάτω από τα -90dB) χωρίς σημαντικές μεταβολές μέχρι το όριο της μέτρησης, αν και φαίνεται να υπάρχει μια ελάχιστη τάση αύξησης στην περιοχή των υψηλών συχνοτήτων. Σε συνάρτηση με την στάθμη, οι επιδόσεις κρίνονται, επίσης καλές (για σήματα στάθμης -60dBFS, η παραμόρφωση παραμένει κάτω από τα -60dB και το σύνολο παραμόρφωσης και θορύβου, κάτω από τα -40dB). Πρόσθετη παρατήρηση εδώ, η σαφής τάση του αναλογικού σταδίου για υπερφόρτωση για σήματα πάνω από τα -10dBFS, μια συμπεριφορά που δικαιολογείται, ωστόσο, από το γεγονός ότι o Stratos είναι περισσότερο προενισχυτής παρά DAC, δεν αναμένεται, δηλαδή, να λειτουργήσει χωρίς καμία εξασθένηση.

Το κομμάτι του DAC εμφανίστηκε ιδιαίτερα αθόρυβο, με το αδρανές κανάλι να βρίσκεται στα -114dB-CCIR, επίδοση σημαντικά καλύτερη της μέσης τιμής της δοκιμής και η συμπεριφορά αυτή έχει συνέχεια τόσο στον θόρυβο από το τροφοδοτικό (κατά 6dB καλύτερος), όσο και στον υπολογισμό της δυναμικής περιοχής (κατά 4dB ανώτερη). Το φάσμα του θορύβου δείχνει μια συσκευή η οποία βρίσκεται συστηματικά κάτω από τα -120dBFS χωρίς αξιοσημείωτες αιχμές στις περιοχές του hum (50/100Hz). Το φίλτρο του μετατροπέα λειτουργεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά, με αποτέλεσμα η επίδραση της συχνότητας δειγματοληψίας να είναι αμελητέα μέσα στο ακουστικό φάσμα. Οι σχετικές καμπύλες οι οποίες βρίσκονται αισθητά κάτω από τα -105dBFS είναι οι καλύτερες της δοκιμής, Το φάσμα της διαμόρφωσης του σήματος από θόρυβο είναι ιδιαίτερα καθαρό (με το γενικό επίπεδο να βρίσκεται στην περιοχή των -130dBFS) και περιλαμβάνει ελάχιστες ορατές συνιστώσες οι οποίες μπορούν να αποδοθούν στην τροφοδοσία η σε jitter. Η διαφωνία των καναλιών κινήθηκε σε πολύ καλά επίπεδα, συστηματικά κάτω από τα -90dB, χωρίς να εξαρτάται από την συχνότητα.

Ο ενισχυτής απέδωσε 1170mW (17Vpp) ανά κανάλι σε φορτίο 32Ω και 90mW (21Vpp) σε φορτίο 600Ω. Οι στατικά μετρημένες παραμορφώσεις κινήθηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα και ο Stratos ανήκει στους ενισχυτές της δοκιμής που φαίνεται ότι αισθάνονται εξίσου άνετα με φορτία χαμηλής και υψηλής αντίστασης.. Σε ό,τι αφορά τον θόρυβο, το στάδιο ισχύος κινήθηκε στην ίδια λογική με το ψηφιακό μέρος της συσκευής, όντας καλύτερο από τις μέσες τιμές της δοκιμής και με καλύτερη δυναμική περιοχή. Η διαφωνία των καναλιών κινήθηκε κοντά στην μέση τιμή.
Η απόκριση συχνότητας εμφανίστηκε εξαιρετικά επίπεδη, χωρίς ίχνη εξασθένησης στα όρια της μέτρησης (είτε χαμηλά, είτε υψηλά) και χωρίς εμφανή εξάρτηση από το φορτίο. Οι διαφορές μεταξύ των καναλιών είναι μηδαμινές.

Το φάσμα των αρμονικών (με σήμα 1κHz στην είσοδο και φορτίο 32Ω) περιλαμβάνει μια δεύτερη αρμονική λίγο κάτω από τα -90dBr, με το σύνολο των υπόλοιπων αρμονικών να βρίσκεται κάτω από τα -100dBr. Με φορτίο 600Ω, η συμπεριφορά γίνεται ακόμη καλύτερη με το σύνολο των αρμονικών κάτω από το -100dBr (η δεύτερη αρμονική παραμένει η ισχυρότερη και, επίσης, “αγγίζει” την τιμή αυτή). Το φάσμα του θορύβου περιλαμβάνει συνιστώσες οφειλόμενες στην τροφοδοσία καθώς και κάποια ίχνη από υψηλές συχνότητες, όλα γύρω και κάτω από τα -120dBr.
Η παραμόρφωση σε συνάρτηση με την συχνότητα και με φορτίο 32Ω έχει σαφείς τάσεις αύξησης στην περιοχή των χαμηλών (κάτω από τα 1000Hz περίπου) αλλά και ψηλά. Στην χειρότερη περίπτωση, δεν ξεπερνά το 0.03% (10Hz). Με φορτίο 600Ω η συμπεριφορά γίνεται περισσότερο ομαλή, με τις τάσεις αύξησης στις υψηλές συχνότητες να παραμένει αλλά τις τιμές να είναι σημαντικά χαμηλότερες (δεν ξεπερνά τα 0.006% στα 10kHz).

Ακουστική Αξιολόγηση

Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς ακούγοντας τον Stratos, είναι ότι έχει καλή έκταση στην περιοχή των πολύ χαμηλών συχνοτήτων, ανήκει, ωστόσο στις συσκευές που ακούγονται αρκετά πειθαρχημένες, χωρίς ίχνη έμφασης. Η θετική πλευρά στην συμπεριφορά αυτή είναι, βεβαίως, η ακρίβεια και η τονική ουδετερότητα που είναι σε θέση να προσφέρει η συσκευή, με πολύ καλή απόδοση του παλμού και του όγκου, σωστή κλίμακα μεγεθών των φυσικών οργάνων και απουσία χρωματισμών κάθε είδους. Τα ρυθμικά μέρη περιγράφονται με πολύ καλή αίσθηση ταχύτητας, καλό σώμα χωρίς τεχνητές υπερβολές και καλές δυνατότητες στην απόδοση των μικροδυναμικών, στοιχεία που κάνουν το τελικό άκουσμα καλό σε θέματα λεπτομέρειας και αρκετά ξεκούραστο. Στην μεσαία περιοχή, ο ενισχυτής φάνηκε, επίσης, να έχει σημαντικές δυνατότητες σε θέματα απόδοσης των λεπτομερειών και ακούστηκε ισορροπημένα φωτεινός και ξεκούραστος χωρίς να καταπιέζει τον ακροατή ακόμη και αν το μουσικό κομμάτι είναι ιδιαίτερα σύνθετο, με πολλή ενέργεια. Οι φωνές αποδόθηκαν σωστά ως προς τις λεπτομέρειες της άρθρωσης και ως προς τα ηχοχρώματα και το συνολικό αποτέλεσμα είναι φυσικό και δεν ακούγεται ποτέ συμπιεσμένο ή αδρό, ακόμη και σε υψηλές στάθμες.
Οι υψηλές συχνότητες του Stratos ακούστηκαν μαλακές και ευχάριστες, με πολύ καλή περιγραφή των μετώπων και του σώματος και πολύ καλές αποσβέσεις. Ο ακροατής έχει την αίσθηση της έκτασης, χωρίς ίχνη τραχύτητας και ο ενισχυτής δεν ακούστηκε ποτέ σκληρός ή δυσάρεστος. Αντίθετα δημιουργεί μια αίσθηση εγγύτητας και προσφέρει ένα άκουσμα ιδιαίτερα φιλικό στο αυτί, χωρίς όμως να ξεφεύγει από τον ισορροπημένο χαρακτήρα, προς την ευφωνική πλευρά.
Ο χαμηλός θόρυβος και οι πολύ καλές δυνατότητες απόδοσης των μικρολεπτομερειών του προγράμματος παίζουν, ασφαλώς, τον ρόλο τους στην ποιότητα της στερεοφωνικής εικόνας που είναι σε θέση να δημιουργήσει ο Stratos. Ο εστιασμός των ηχητικών πηγών στον οριζόντιο άξονα είναι πολύ σαφής και ο ακροατής μπορεί να παρακολουθήσει άνετα την κίνηση και τον αέρα της μείξης.

Τελικώς...

Χωρίς αμφιβολία, ο ADL Stratos είναι η πληρέστερη από πλευράς συνδεσιμότητας και δυνατοτήτων επεξεργασία συσκευή της δοκιμής αυτής προσφέροντας όλα όσα θα ήθελε κάποιος τόσο στο αναλογικό όσο και στο ψηφιακό πεδίο (το μόνο που “λείπει” είναι το ασύρματο streaming). Ωστόσο, μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο έχει συνδυάσει όλα τα απαραίτητα μέρη η Furutech, καταφέρνοντας να μην επηρεάσουν αρνητικά τις συνολικές επιδόσεις της συσκευής. Αντιθέτως, μάλιστα, ο Stratos αναδείχθηκε ως μια από τις κορυφαίες συσκευές της δοκιμής, ξεπερνώντας με άνεση τους συμβιβασμούς του all-around και προσφέροντας πραγματικά καλό ήχο από ακουστικά.