DS Audio ES 001

Πριν δούμε την επίπτωση που έχει η χρήση του ES 001 σε επίπεδο εργαστηριακών επιδόσεων, αξίζει να δούμε τα αποτελέσματα της χρήσης του σε κανονικούς δίσκους. Επιλέξαμε (τυχαία) 10 δίσκους από την λίστα που χρησιμοποιούμε σε τακτική βάση για τις δοκιμές των αναλογικών συστημάτων και τα αποτελέσματα ήταν σαφή: Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι εκκεντρότητες ήταν μεγάλες. Η χειρότερη περίπτωση ήταν η εκτύπωση του Oxygene (Jean-Michel Jarre), από την Mobile Fidelity, με εκκεντρότητα 152μm, ενώ ακολούθησε το Jazz at the Pawnshop (Proprius) με 150μm και το Requiem (Μozart, Hungaroton), με 149μm. Η μέση τιμή εκκεντρότητας για τους δέκα δίσκους ήταν 93.5μm και, ανάμεσα στα δείγματα, βρέθηκαν μερικές εξαιρετικές περιπτώσεις, ίσως όχι τυχαία, Ιαπωνικών εκτυπώσεων, όπως το The Thing (Ennio Morricone) με εκκεντρότητα 38μm και το Blade Runner 2049 (Hans Zimmer) 31μm.
Πέρα από τις απόλυτες τιμές εκκεντρότητας, όμως, αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ο συντελεστής διόρθωσης που μπορεί να επιτύχει το ES 001 σε κάθε δίσκο. Αυτός δεν σχετίζεται τόσο με το ίδιο το clamp αλλά, πιθανολογώ, με το είδος της παραμόρφωσης που υπάρχει (περισσότερα γιαυτό στην επόμενη σελίδα). Εδώ, στην πρώτη θέση βρίσκεται ο δίσκος Amused to Death (Roger Waters), όπου είναι δυνατή μια διόρθωση x24 (από τα 48μm, στα 2μm), ενώ ακολουθούν το The Thing (x19, από τα 48μm στα 2μm) και το The DMP All Stars (x8, από τα 103μm στα 12μm). Η χειρότερη, πιο “αδιόρθωτη”, περίπτωση ήταν το Jazz at the Pawnshop με μόλις x1.06 (από τα 150μm στα 142μm). Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν, καταρχήν, ότι η ιδέα της DS Audio λειτουργεί στην πράξη. Με λίγη προσοχή, μπορείς, πράγματι να μειώσεις την εκκεντρότητα του δίσκου κατά πολύ. Εννοείται, ότι οι μετρήσεις αυτές αφορούν -κατά πάσα πιθανότητα- τα συγκεκριμένα δείγματα και δεν μπορούν να επεκταθούν σε όλη την παραγωγή του κάθε δίσκου (αν και δεν μπορεί να ξέρει κανείς), οπότε καλόν είναι να μην αρχίσουν να διαδίδονται διάφοροι μύθοι.
Ξεκινώντας με τις μετρήσεις, η επίδοση στην οποία επικεντρωθήκαμε ήταν το wow & flutter, καθώς είναι λογικό να υποθέσουμε ότι τα προβλήματα που δημιουργεί η εκκεντρότητα εντοπίζονται πολύ χαμηλά. Με θεμελιώδη συχνότητα διέγερσης τα 0.55Hz περίπου (33/60) η περιοχή που ενδιαφέρει βρίσκεται πιθανώς κάτω από τα 10Hz. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε στις μετρήσεις θυμίζει λίγο Catch-22: για να μετρήσεις την αποτελεσματικότητα του ES-001 χρειάζεσαι δίσκους με πρόβλημα, αλλά οι δίσκοι μετρήσεων, εγγενώς, είναι κορυφαίας ποιότητας. Για παράδειγμα, ο Bruel & Kjaer QR2010 είναι ο κορυφαίος δίσκος από πλευράς εκκεντρότητας (24μm) που μετρήσαμε. Το διάγραμμα wow & flutter του συστήματος στο πεδίο του χρόνου, με τον δίσκο αυτό, είναι πολύ λογικό, με μέγιστες αποκλίσεις που είναι μικρότερες από τα ±4Ηz.
Στο πεδίο της συχνότητας, αυτό μεταφράζεται σε μια στάθμη -66dB στα 0.6Hz, η οποία πέφτει γρήγορα στην περιοχή των -80dB μέχρι τα 10Ηz.

Χρησιμοποιώντας τον χειρότερο QR2010 της συλλογής (γιαυτό δεν πρέπει να πετάς τίποτα, ποτέ...), με εκκεντρότητα διπλάσια του “καλού” (στα 57μm), το wow & flutter στο πεδίο του χρόνου είναι σαφώς αυξημένο με αποκλίσεις που βρίσκονται στο διάστημα [+11.4, -15.6Hz] για την περιοχή με τις μεγαλύτερες τιμές peak to peak και στο διάστημα [+8.70Hz, -8.47Hz] για τις τιμές με το μικρότερο peak to peak. Οι τιμές αυτές είναι μεγάλες και επειδή ο δίσκος έχει, κυρίως, τόνους, έχουν ακουστό αποτέλεσμα.
Στο πεδίο της συχνότητας, αυτό φαίνεται με σημαντικά αυξημένο W&F, στα -56dB (0.6Hz) καθώς και με μια σειρά σχεδόν-αρμονικών συνιστωσών, στα 1.84 και 2.88Hz (πολύ κοντά στο 0.55x3 και στο 0.55x4, πιθανώς να μην είναι σύμπτωση οι τιμές αυτές).

Η διόρθωση της εκκεντρότητας με το ES 001 “έφερε” τον δίσκο από τα 57μm στα 41μm, μια μέτρια διόρθωση, η οποία φαίνεται με σχετική δυσκολία στο πεδίο του χρόνου. Επικεντρωθείτε στην μείωση των μικρότερων αποκλίσεων, καθώς οι μεγάλες τιμές οφείλονται κυρίως σε μια παραμόρφωση της επιφάνειας (σκέβρωμα) του συγκεκριμένου δίσκου. Εδώ οι τιμές βρίσκονται στο διάστημα [+6.3Hz, -9.0Hz].
Αντιθέτως, στο πεδίο της συχνότητας, υπάρχει ορατή μείωση του W&F με τις τιμές να βρίσκονται στα -62dB (0.6Hz), τις αιχμές που είδαμε στην προηγούμενη μέτρηση να έχουν εξαφανιστεί και το συνολικό φάσμα να βρίσκεται γύρω από τα -80dB.

Η ανάλυση του rumble δεν έχει σημαντικά στοιχεία να προσθέσει, καθώς οι δύο καμπύλες (με και χωρίς διόρθωση εκκεντρότητας) είναι παρόμοιες. Εξαίρεση, που δεν εκπλήσσει με βάση τα όσα έχουμε δει μέχρι τώρα, η πολύ καλύτερη επίδοση μετά την διόρθωση στην περιοχή από τα 3Hz και κάτω.
Τέλος η ενδοδιαμόρφωση λόγω του rumble έχει να δείξει απτά αποτελέσματα: Η επίδοση με διορθωμένη την εκκεντρότητα είναι σαφώς καλύτερη (η σχετική καμπύλη είναι πιο στενή), δείγμα ότι η ενδοδιαμόρφωση από πολύ χαμηλές συχνότητες μειώνεται. Κάναμε και μια μέτρηση με τον δίσκο διορθωμένο και το clamp στην θέση του, αλλά τα αποτελέσματα δεν είχαν κάποια σοβαρή διαφορά.