Chord Electronics Qutest

Εκτός από τον Rob Watts, τον άνθρωπο που σχεδιάζει τα ψηφιακά της Chord (και όχι μόνο), ένα άλλο πρόσωπο που πρέπει να γνωρίζετε είναι ο John Franks. Πρόκειται για τον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από την νέα γραμμή των συσκευών της εταιρίας, τον σχεδιαστή του σασί του κορυφαίου προενισχυτή Ultima Pre 3 και, εν προκειμένω, αυτού που υπογράφει τον Qutest σε ό,τι αφορά το μηχανικό μέρος. Οι βασικές αλλαγές που έχουν γίνει. σε σχέση με παλαιότερες σχεδιάσεις, εντοπίζονται στο σασί, το οποίο έχει πολύ πιο καθαρές γραμμές, όντας ένα αυστηρό παραλληλεπίπεδο, από μονοκόμματο αλουμίνιο, το οποίο είναι φινιρισμένο άψογα και, υποχρεωτικά, μαύρο (δεν υπάρχει προς το παρόν ασημί έκδοση).

Τα δύο άλλα βασικά χαρακτηριστικά της Chord έχουν, πάντως, διατηρηθεί: Τόσο το φωτιζόμενο άνοιγμα στο επάνω μέρος, μέσα από το οποίο φαίνεται το κύκλωμα όσο και οι χαρακτηριστικοί, χρωματικώς κωδικοποιημένοι, σφαιρικοί διακόπτες που κάνουν αμέσως αναγνωρίσιμη την συσκευή ως “Chord” είναι παρόντα. Στην πρώτη περίπτωση, το χρώμα του φωτισμού αλλάζει ανάλογα με το sample rate στο οποίο έχει κλειδώσει η ψηφιακή είσοδος, ενώ στη δεύτερη, ο χρήστης έχει στην διάθεσή του δύο διακόπτες, έναν για την επιλογή του ψηφιακού φίλτρου και έναν και την επιλογή της εισόδου. Το αντάλλαγμα για αυτή την, έξω από τα συνηθισμένα, αισθητική είναι ότι πρέπει να μάθεις τα χρώματα και σε τι αντιστοιχούν. Δεν είναι δύσκολο και το γνωρίζουμε από την πράξη, καθώς έχουμε δοκιμάσει και άλλες συσκευές της εταιρίας με την ίδια λογική. Στην αρχή, το καλογραμμένο εγχειρίδιο θα σε βοηθήσει.
Οι δυνατότητες σύνδεσης που προσφέρει ο Qutest είναι -σχεδόν- οι συνήθεις. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης έχει στη διάθεσή του οπτική (Toslink) και δύο ομοαξονικές εισόδους (επίχρυσα BNC) καθώς και θύρα USB Type-B για σύνδεση με υπολογιστή. Το “σχεδόν” αφορά την δυνατότητα χρήσης των δύο ομοαξονικών εισόδων ταυτόχρονα, σε μια ειδική συνδεσμολογία (Dual Mode), η οποία επιτρέπει τον διπλασιασμό του sample rate που υποστηρίζεται. Η Chord δεν δίνει λεπτομέρειες εδώ, αφήνοντας να υπονοηθεί ότι πρόκειται για σύνδεση που αφορά την συνεργασία του Qutest με μελλοντικές συσκευές της εταιρίας. Η αναλογική έξοδος προς τον προενισχυτή είναι single ended (RCA). Ένα απλό εξωτερικό τροφοδοτικό (πακ) χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία της συσκευής με DC. Ως επιπρόσθετη δυνατότητα που θα κάνει την ζωή του χρήστη πιο εύκολη θα πρέπει, επίσης, να λογιστεί και η δυνατότητα ρύθμισης της στάθμης εξόδου, σε τρία επίπεδα, 1Vrms, 2Vrms και 3Vrms (για τα 0dBFS της εξόδου).

Η ουσία του Qutest βρίσκεται, φυσικά, στο εσωτερικό του. Εδώ σε μια σχετικώς μικρή πλακέτα (με εξαρτήματα και στις δύο όψεις) η οποία βρίσκεται τοποθετημένη σε μια ειδικά σχεδιασμένη εσοχή στην βάση, βρίσκονται τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ο Watts για να κάνει τα... μαγικά του. Η συσκευή δεν χρησιμοποιεί ειδικά τσιπ για καμία λειτουργία της: Ένας μικροελεγκτής της Atmel ελέγχει την συσκευή (και τον επιλογέα εισόδων) και ένα FPGA της Xilinx (της σειράς Artix 7) τρέχει όλο το DSP, περιλαμβανόμενου του USB interface.
Ο μετατροπέας χρησιμοποιεί ψηφιακό φίλτρο WTA (Watts Time Allignment) με 49.152 συντελεστές. Η συγκεκριμένη υλοποίηση υλοποιείται με 45 πυρήνες DSP του Xilinx (στα 208ΜΗz), περιλαμβάνει δύο στάδια με oversampling 16x το κάθε ένα και επιτρέπει στον χρήστη να επιλέξει φίλτρα που εκμεταλλεύονται αυτή την δομή. Ο μετατροπέας περιλαμβάνει τέσσερις επιλογές, ως συνδυασμό ενός ή δύο σταδίων WTA (16x και 256x) και της εφαρμογής ή όχι ενός φίλτρου υψηλών συχνοτήτων, το οποίο είναι βελτιστοποιημένο και για αναπαραγωγή αρχείων DSD. Τα τέσσερα φίλτρα αναγνωρίζονται με τις γνωστές, κάπως λογοτεχνικές, ονομασίες που έχει υιοθετήσει η Chord για τον Hugo 2 (Incisive Neutral, Warm και τις δύο εκδοχές τους με φίλτρο αποκοπής υψηλών), οι οποίες, πάντως εξηγούνται με αρκετή σαφήνεια στο εγχειρίδιο χρήσης. Ο Watts είναι επίσης θερμός υποστηρικτής της “βαριάς” μορφοποίησης θορύβου (noise shaping) και ο Qutest τρέχει ένα noise-shaper 7ης τάξης. Η καταστολή του εισερχόμενου jitter γίνεται με την βοήθεια ενός ψηφιακού PLL (DPLL).

Η μετατροπή του ψηφιακού σήματος σε αναλογικό, γίνεται με ένα κύκλωμα αποτελούμενο από διακριτά εξαρτήματα, κυρίως flip-flop, και βρίσκεται μέσα στον βρόχο του noise-shaper. Ο χρονισμός του γίνεται από ένα τοπικό clock στα 104MHz ώστε να ελαχιστοποιείται το jitter το οποίο οφείλεται στο noise-shaping. Η Chord ονομάζει το κύκλωμα αυτό Pulse Array και διάφορες εκδόσεις του χρησιμοποιούνται σε συσκευές της εδώ και κάποια χρόνια. Ο Qutest βασίζεται σε Pulse Array 10 στοιχείων.
Το αναλογικό στάδιο ακολουθεί, όπως θα περίμενε κάποιος, την γενικότερη λογική της συσκευής και είναι υλοποιημένο με διακριτούς ημιαγωγούς σε τάξη Α. Με τον μεγεθυντικό φακό στο χέρι, μπορείς να βρεις δύο τελεστικού OP07C, αλλά πριν πεις “σας έπιασα!” αναγνωρίζεις ότι πρόκειται για το DC servo, το οποίο απαιτεί μερικά δευτερόλεπτα για να σταθεροποιηθεί κατά το On, χρόνος που σηματοδοτείται αναλόγως από την εναλλαγή χρωμάτων στο “παράθυρο” της συσκευής.
Ο Watts δεν θα συμβιβαζόταν με κάτι λιγότερο από 32-bit/768kHz και DSD 8x για την διαχείριση του σήματος και αυτές είναι οι επιδόσεις του Qutest μέσω της θύρας USB. Μέσω των συμβατικών ψηφιακών εισόδων θα πρέπει να αρκεστείτε στα 24/96, μέσω της οπτικής εισόδου και στα 32/384 μέσω των ομοαξονικών εισόδων. Αν χρησιμοποιηθεί το Dual Mode (και οι δύο ομοαξονικές ταυτόχρονα) τότε είναι δυνατή η διαχείριση μέχρι 32/768. Ενδιαφέρουσα περίπτωση, υπό την προϋπόθεση ότι του μετατροπέα προηγείται ένα καλό upsampler με ανάλογες επιδόσεις.