hARt Lab Tune Two

Με την συσκευή της δοκιμής να είναι η πλήρης έκδοση, να περιλαμβάνει δηλαδή και τον προενισχυτή phono και το άρθρωμα του DAC, η εργαστηριακή εκτίμηση του Tune Two ήταν μια μακρά διαδικασία. Ο προενισχυτής line μετρήθηκε και από τις δύο εξόδους (Direct και Main), ενώ οι μετρήσεις του προενισχυτή φωνογραφικής κεφαλής και του μετατροπέα d/a έγιναν από την έξοδο Main.
Ο Tune Two αποδείχθηκε αρκετά ευαίσθητος, απαιτώντας μόλις 90mVrms στην είσοδο για να αποδώσει 1Vrms στην έξοδο, ενώ με την τυπική στάθμη line (-10dBV) η έξοδος ξεπέρασε τα 3.5Vrms. Τα περιθώρια υπερφόρτωσης είναι, φυσικά, εντυπωσιακά, με την έξοδο Main να ξεπερνά τα 22Vrms στο όριο του ψαλιδισμού και την Direct να είναι λίγο πιο κάτω, στα 19Vrms περίπου.
Οι τιμές της παραμόρφωσης ήταν οι αναμενόμενες για το είδος του κυκλώματος (λαμπάτο, χωρίς ανάδραση), καθώς μετρήσαμε THD και THD+N στην περιοχή του 0.4% (1kHz) με ήπιες τάσεις αύξησης, στην περιοχή του 0.5%, για σήματα υψηλών συχνοτήτων (10kHz). Η παραμόρφωση ενδοδιαμόρφωσης κινήθηκε στην περιοχή του 0.3%.
Στον τομέα του θορύβου, ο Tune Two αναδείχθηκε σε έναν από τους καλύτερους προενισχυτές που έχουμε δοκιμάσει. Μετρήσαμε λόγο σήματος προς θόρυβο την περιοχή των -100dB(A) με αναφορά στάθμη εξόδου 1Vrms και δυναμική περιοχή που έφτασε τα 105dB από την έξοδο Direct. Λογικά, μέσω της εξόδου Main οι επιδόσεις ήταν λίγο χειρότερες αλλά, κυριολεκτικώς, λίγο, με την δυναμική περιοχή να “πέφτει” στα 102dB.
Υψηλές επιδόσεις είδαμε και στην διαφωνία των καναλιών η οποία κινήθηκε στα -85dB (10kHz), ενώ το τράκινγκ του εξασθενητή ήταν πολύ καλό με διαφορές που δεν ξεπέρασαν το 0.2dB για όλο το εύρος της εξασθένησης (χειρότερη τιμή το +0.19dB).
Με σήμα 1kHz στην είσοδο, το φάσμα της εξόδου περιλαμβάνει μια πολύ ισχυρή δεύτερη αρμονική (στην περιοχή των -45dBr, με αναφορά στάθμη εισόδου -10dBV) ακολουθούμενη από μια σειρά αρμονικών οι οποίες πέφτουν κάτω από τα -100dBr μετά την τέταρτη.
Η συμπεριφορά αυτή δεν αλλάζει κατά την μετάβαση από την μια έξοδο στην άλλη (δείγμα ότι το buffer έχει πολύ χαμηλή συμμετοχή στις παραμορφώσεις) και το μόνο που μπορεί να διακρίνει κανείς είναι μια αλλαγή στην σύνθεση του θορύβου τροφοδοσίας.

Σε ό,τι αφορά το φάσμα του θορύβου, χωρίς σήμα στην είσοδο, η έξοδος μέσω του buffer είναι λίγο πιο... “ζωηρή”, στην περιοχή των πολύ χαμηλών συχνοτήτων ενώ σε direct mode ο προενισχυτής είναι πιο ήρεμος και τυπικός με συνιστώσες των 50/100Hz. Και στις δύο εκδοχές, πάντως, το σώμα του θορύβου διατηρείται γύρω και κάτω από τα -110dBr, ενώ το κύκλωμα δεν μαζεύει υψίσυχνους θορύβους, παρά το γεγονός ότι η συσκευή είναι πολύπλοκη, ενσωματώνοντας υπολογιστή και DAC.

Η παραμόρφωση σε συνάρτηση με την συχνότητα έχει πολύ ομαλή συμπεριφορά, με τις σχετικές καμπύλες να κινούνται συστηματικά κάτω από το 0.4% για όλο το φάσμα της μέτρησης. Υπάρχει μια σαφής εξάρτηση των τιμών σε σχέση με την στάθμη (οι τιμές παραμόρφωσης αυξάνονται σε συνάρτηση με την στάθμη εξόδου, απότοκο μάλλον της χρήση λυχνιών) αλλά οι διαφορές μεταξύ του Main και του Direct Mode είναι μικρές σε τιμές, με τα FET να δείχνουν μια σαφή (αλλά όχι μεγάλη) τάση αύξησης σε συνάρτηση με την συχνότητα.

Η απόκριση συχνότητας του προενισχυτή είναι πολύ εκτεταμένη στην περίπτωση της εξόδου Direct, με το εύρος να ξεπερνά το όριο της μέτρησης των 80kHz. Από την έξοδο Direct, η απόκριση είναι σαφώς πιο περιορισμένη, αλλά, και εδώ, το τυπικό εύρος είναι πολύ μεγάλο, με τα -3dB να βρίσκονται λίγο πριν τα 70kHz. Η ομοιότητα των καναλιών είναι πολύ καλή.
Με το λαμπάτο στάδιο να μετέχει και στις δύο εξόδους, είναι λογικό ο χαρακτήρας της παραμόρφωσης σε συνάρτηση με την στάθμη να υπαγορεύεται από τις λυχνίες. Οι διαφορές που εισάγουν τα FET του σταδίου απομόνωσης είναι ορατές στο διάγραμμα, αλλά πραγματικά μικρές, και η μέτρηση που λαμβάνει υπόψιν τον θόρυβο είναι φυσικά υψηλότερη και στις δύο περιπτώσεις.

Ο προενισχυτής φωνογραφικής κεφαλής απαιτεί 0.845mVrms και 0.076mVrms στην είσοδο για να αποδώσει 1Vrms στην έξοδο, ρυθμισμένος για MM και MC αντιστοίχως και έχει πολύ καλά περιθώρια υπερφόρτωσης, που αγγίζουν τα +28dB.
Το σύνολο των παραμορφώσεων βρίσκεται στην περιοχή του 0.1% και ο θόρυβος είναι χαμηλός, με -67dB(A) και -45dB(Α) αντιστοίχως για την είσοδο MM και MC, με στάθμη αναφοράς το 1Vrms.
Η ακρίβεια της αποέμφασης είναι καλή, με μεγαλύτερη απόκλιση το +1dB, στην περιοχή των πολύ χαμηλών συχνοτήτων, ενώ οι διαφορές μεταξύ των καναλιών βρίσκονται στην περιοχή του 0.1dB.
Η απόκριση του προενισχυτή (με εφαρμογή αντίστροφης RIAA) είναι σημαντικά καλύτερη από την τυπική απαίτηση του ±3dB, μέσα στο διάστημα του ±2dB στο διάστημα 20Hz-20kHz.
Το διάγραμμα μεταβολής των παραμορφώσεων σε συνάρτηση με την στάθμη δεν κρύβει εκπλήξεις, με την είσοδο MC να είναι, λογικά, πιο θορυβώδης κάτι που φαίνεται στις μετρήσεις χαμηλής στάθμης και το προφίλ να ακολουθεί αυτό του προενισχυτή γραμμής από τα 3Vrms και πάνω.

Ο ενισχυτής ακουστικών, βασισμένος στο λαμπάτο στάδιο του προενισχυτή φάνηκε ικανός να οδηγήσει τα... πάντα. Με φορτίο 32Ω απέδωσε 3Wrms περίπου (10.4Vrms), ενώ με φορτίο 600Ω έφτασε τα 524mWrms (17.5Vrms).
Στο επίπεδο των παραμορφώσεων, με φορτία 32Ω κινήθηκε στο 0.9% (THD, 1kHz) με μικρές τάσεις αύξησης σε συνάρτηση με την συχνότητα (1.1%, 10kHz), ενώ με φορτίο 600Ω οι τιμές ανέβηκαν λίγο πάνω από την περιοχή του 1%. Ανάλογη συμπεριφορά είδαμε και στην παραμόρφωση ενδοδιαμόρφωσης με τιμές 0.7-0.8% (SMPTE) αντιστοίχως.
Σε θέματα θορύβου, η έξοδος ακουστικών αποδείχθηκε παραδειγματική. Με φορτίο 32Ω είδαμε -105dB(A) με αναφορά την στάθμη για το 1/3 της μέγιστης ισχύος, ενώ η διαφωνία των καλιών κινήθηκε στην τυπική τιμή των -60dB, για έξοδο τερματισμένη με TRS 6.35mm.
Με σήμα 1kHz στην έξοδο το φάσμα της εξόδου θυμίζει αρκετά αυτό που πήραμε για τον προενισχυτή line όταν το φορτίο ήταν 600Ω. Αυτό σημαίνει μια ισχυρή δεύτερη αρμονική (-40dB) και μια ομαλή διαδοχή ανώτερων αρμονικών, η οποία πέφτει κάτω από τα -100dBr μετά την έκτη τάξη και πολύ χαμηλό θόρυβο από την τροφοδοσία. Με φορτίο 32Ω έχουμε μια πιο ισχυρή παρουσία αρμονικών και λίγο πιο ισχυρό θόρυβο από το τροφοδοτικό (ο οποίος, πάντως, παραμένει γύρω και κάτω από τα -120dBr (με αναφορά το 1/3 της ισχύος).

Το διάγραμμα μεταβολής του συνόλου παραμόρφωσης και θορύβου σε συνάρτηση με την ισχύ και το φορτίο, επιβεβαιώνει τις στατικές μετρήσεις, τόσο στο επίπεδο της παραμόρφωσης όσο και στο επίπεδο της εντύπωσης ότι ο θόρυβος της εξόδου ακουστικών είναι πολύ χαμηλός.
Η μέτρηση των επιδόσεων του DAC έγινε μέσω της ομοαξονικής ψηφιακής εισόδου, με σήματα 24/96, εκτός αν αναφέρεται κάτι διαφορετικό. Η γραμμικότητα της στάθμης εξόδου είναι από τις καλύτερες που έχουμε μετρήσει, με τις σχετικές καμπύλες να διατηρούν τη ιδανική τους μορφή ακόμη και για στάθμη κάτω από τα -110dBFS, μια επίδοση η οποία κρίνεται εξαιρετική. Θα πρέπει, βεβαίως, να ληφθεί υπόψιν ότι μιλάμε για μέτρηση προενισχυτή και όχι DAC, γεγονός που σημαίνει ότι οι τάσεις αναφοράς είναι πολύ υψηλότερες (τα 0dBFS του Tune Two αντιστοιχούν σε σχεδόν 12Vrms έξοδο.

Αναλόγως καλές είναι και οι επιδόσεις σε θέματα παραμόρφωσης. Εδώ, σε υψηλές στάθμες, οι καμπύλες ακολουθούν την συμπεριφορά του σταδίου line με τιμές παραμόρφωσης στην περιοχή των -35dB για σήματα κοντά στα 0dBFS αλλά σε χαμηλές στάθμες η συμπεριφορά είναι πολύ καλή, επίσης, με -65dB THD για στάθμη -60dBFS και THD+N στην περιοχή των -45dB για την ίδια στάθμη. Ισχύει, βεβαίως, και εδώ, το γεγονός ότι οι στάθμες του προενισχυτή είναι πολύ υψηλές, κοντά στο όριο του μετατροπέα.
Ο θόρυβος στο αδρανές κανάλι είναι πολύ χαμηλός, με το σύνολο των ευρημάτων να βρίσκεται κάτω από τα -110dBFS για το σύνολο του φάσματος της μέτρησης.

Ο μετατροπέας δεν δίνει στον χρήστη την δυνατότητα επιλογής ψηφιακού φίλτρου. Αυτό το έχει κάνει η hARt Lab και η επιλογή της είναι συμβατή με το γενικότερο ύψος της συσκευής, καθώς είναι εμφανές ότι έχει επιλεγεί ένα αργό φίλτρο, με στόχο την καλύτερη δυνατή απόδοση στο πεδίο του χρόνου.
Πράγματι, αυτό επιτυγχάνεται με την συσκευή να έχει ελάχιστο pre-ringing και παραδειγματική συμπεριφορά απόσβεσης (οι παρατηρητικοί θα δουν, επίσης, ότι ο DAC αναστρέφει την φάση).

Φυσικά, υπάρχει ταμείο στην... έξοδο. Το καλό time domain, το οποίο προκύπτει από το “χαλαρό” ψηφιακό φίλτρο, οδηγεί σε αύξηση του θορύβου που προκύπτει από την αναδίπλωση των συνιστωσών του θορύβου δειγματοληψίας μέσα στο ακουστικό φάσμα. Οι σχετικές καμπύλες είναι σαφείς περί αυτού. Μη τα θέλουμε όλα δικά μας!
Η αξιολόγηση του streamer έγινε με τον προενισχυτή συνδεδεμένο στο δίκτυο μέσω Ethernet και τα αρχεία των σημάτων να αντλούνται από συσκευή NAS. Το playback μηδενικού σήματος δείχνει μια διαδικασία με χαμηλό θόρυβο, ελαφρώς αυξημένο στην περιοχή των πολύ χαμηλών συχνοτήτων, ενώ η συσκευή διατήρησε την παραδειγματική της συμπεριφορά πάνω από το 1kHz, με ελάχιστες συνιστώσες πάνω από τα -90dBr..

Το playback σημάτων πολύ χαμηλής στάθμης μας ικανοποίησε πλήρως. Το ημίτονο, αν και φέρει εμφανή ίχνη υψίσυχνου θορύβου, διατηρεί την γεωμετρία του σε πολύ υψηλό ποσοστό, μια επίδοση που θα πρέπει να θεωρηθεί ως πολύ καλή.
Τέλος, η αναπαραγωγή του σήματος μονοτονικότητας κινήθηκε σε τυπικώς καλό επίπεδο, με εμφανή θόρυβο στις επιμέρους στάθμες, καθώς και στο διάστημα μετάβασης από την κατιούσα στην ανιούσα ακολουθία.