| |
 |
| |
Περί εξασθενητών (attenuators)... |
|
Μια άκρως ενδιαφέρουσα
λύση στα μηχανικά προβλήματα ακρίβειας των ποτενσιομέτρων είναι η
χρήση διακοπτικών ρυθμιστικών που βασίζονται σε διακριτές
αντιστάσεις. Τις διατάξεις αυτές τις ονομάζουμε εξασθενητές
(attenuators) σε μία καταχρηστική προσπάθεια να τις ξεχωρίσουμε από
τα ποτενσιόμετρα, τα οποία επίσης, είναι εξασθενητές (αλλά όχι
βηματικοί, συνεχείς). |
|
Tα
Βασικά, Ρυθμιστικά στάθμης και ισορροπίας,
Βηματικοί εξασθενητές
(attenuators), Ρυθμιστικά
τονικότητας, Προενίσχυση
phono, Περιθώρια υπερφόρτωσης
(overload), Παθητική
προενίσχυση. |
| |
|
|
Στο
audio συναντούμε τριών ειδών διακοπτικούς εξασθενητές: Ο
εξασθενητής "σειράς" ο οποίος φαίνεται στο σχήμα 1,
είναι στην ουσία ένας διαιρέτης τάσης του οποίου την μεσαία λήψη
επιλέγουμε μέσω ενός διακόπτη. Αυτός ο εξασθενητής είναι πολύ
κοντά στην ιδέα του απλού ποτενσιομέτρου και προσφέρει
ακρίβεια μεταξύ των καναλιών επειδή μπορούν να
χρησιμοποιηθούν κορυφαίες από την άποψη της ακρίβειας
αντιστάσεις ενώ εμφανίζει και σταθερή αντίσταση
εισόδου. Είναι δηλαδή μία σταθερή αντίσταση από την άποψη
της πηγής. |
|
 |
 |
|
ΣΧΗΜΑ 1: O
εξασθενητής σειράς δεν είναι παρά η υλοποίηση ενός συμβατικού
ποτενσιομέτρου με διακριτές αντιστάσεις οι οποίες μπορεί να είναι
εξαιρετικής ποιότητας και να εξασφαλίζουν απόλυτη ομοιότητα ανάμεσα
στα δύο κανάλια του προενισχυτή. |
ΣΧΗΜΑ 2: Αντίθετα, ο εξασθενητής κλίμακας είναι
πιο πολύπλοκος, προσφέροντας έναν ξεχωριστό διαιρέτη τάσης ανά
θέση. Η προσέγγιση αυτή είναι προφανώς ακριβότερη λόγω του
μεγαλύτερου αριθμού υλικών (αντιστάσεων και επιλογέων) αλλά μπορεί
να εξασφαλίσει χαμηλότερο θόρυβο. |
|
|
|
Ο
εξασθενητής τύπου "κλίμακας" (ladder) φαίνεται στο
σχήμα 2 και αποτελεί μία συστοιχία από ξεχωριστούς διαιρέτες
τάσης. Ο επιλογέας είναι διπλός (για κάθε κανάλι) και
επιτρέπει την ενεργοποίηση ενός διαφορετικού διαιρέτη σε κάθε θέση.
Το πλεονέκτημα εδώ εκτός της ακρίβειας φυσικά, είναι η
ελαχιστοποίηση των αντιστάσεων στον δρόμο του
σήματος (συγκρίνετε την θέση "4" του εξασθενητή στο σχήμα
1, όπου το σήμα διέρχεται από τρείς αντιστάσεις), άρα η δυνατότητα
να ελαχιστοποιηθεί ο θόρυβος. Η σωστή επιλογή των ζευγών κάθε
διαιρέτη, επιτρέπει επίσης να διατηρηθεί σταθερή η αντίσταση
εισόδου του. Ενα μειονέκτημα σε σχέση με τον εξασθενητή
"σειράς" είναι ότι απαιτεί την ύπαρξη δύο επαφών στο δρόμο του
σήματος. |
|
 |
ΣΧΗΜΑ 3: O
παράλληλος εξασθενητής αποτελεί μία έξυπνη προσπάθεια συμβιβασμού
ανάμεσα στους εξασθενητές σειράς και κλίμακας, προσφέρονταις την
δυνατότητα για χαμηλό θόρυβο του δεύτερου και τις μικρότερες
απώλειες και την οικονομία του πρώτου. Οχι ότι δεν έχει
μειονεκτήματα, βέβαια... |
|
Τέλος, σπάνιος είναι ο
παράλληλος εξασθενητής (shunt) που φαίνεται στο σχήμα 3.
Εδώ, διατηρείται η αντίσταση εισόδου σταθερή και μεταβάλλεται η
αντίσταση στον κλάδο πρός τη γή του διαιρέτη. Ο στόχος της
προσέγγισης αυτής είναι να διατηρηθεί ο ελάχιστος αριθμός
αντιστάσεων άρα και ο θόρυβος (πλεονέκτημα του ladder)
καθώς επίσης και η μία κινούμενη ηλεκτρική επαφή
και το χαμηλότερο κόστος (αμφότερα
πλεονεκτήματα του εξασθενητή σειράς). Ωστόσο, η αντίσταση
εισόδου που παραμένει σταθερή, πρέπει να επιλεγεί μεγάλη σε
τιμή, ώστε να μην επηρεάζεται πολύ η αντίσταση εισόδου, η
οποία ούτως ή άλλως είναι μεταβλητή κάτι που δημιουργεί κάποια
προβλήματα (γενικά στοχεύουμε σε μικρές αντιστάσεις εισόδου ενός
εξασθενητή γιατί αυτές δίνουν τις καλύτερες επιδόσεις στην
λειτουργία του και την καλύτερη συμπεριφορά του στις διάφορες θέσεις
του) |
|
|
|
| |
|
