Συνέντευξη: Mark Levinson (Daniel Hertz)

Ποιά ήταν η μεθοδολογία σας, για τα αποτελέσματα που δημοσιεύετε;

Κάναμε μια μέτρηση χωρίς μουσική, όπου τέσσερα άτομα κάθονται σε ένα δωμάτιο, αυτές είναι οι ουδέτερες μετρήσεις, η βάση για τις συγκρίσεις μας. Μετά κάναμε μια δεύτερη μέτρηση ενώ άκουγαν ήχο PCM. Οι μετρήσεις αυτές ήταν χειρότερες από τη βασική κατάσταση, καθώς όλοι εμφάνισαν αντίδραση στρες. Η τρίτη μέτρηση έγινε με ήχο επεξεργασμένο με το C-Wave. Αυτή η τελευταία μέτρηση ήταν καλύτερη από την κατάσταση χωρίς μουσική και το στρες εξαφανίστηκε. Οπότε, βλέπουμε ότι υπάρχει αντίδραση στρες και είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι το στρες καταστέλλει το συναίσθημα. Όταν οι άνθρωποι νιώθουν στρες, δεν βιώνουν εύκολα συναίσθημα. Γιαυτό πολλοί λένε ότι ο ψηφιακός ήχος είναι "ψυχρός" και ο αναλογικός είναι "ζεστός" ή ότι ο ψηφιακός ήχος είναι "αναλυτικός", ενώ ο αναλογικός είναι "ρομαντικός"; Όλοι τα έχουμε ακούσει αυτά.

Έχετε κάνει πειράματα με καθαρό αναλογικό ήχο; Και τι δείχνουν οι μετρήσεις του Avatar σε αυτές τις περιπτώσεις; Το ίδιο συμβαίνει και με καθαρό DSD;

Φυσικά! Έχω δουλέψει με αναλογικό ήχο όλη μου τη ζωή. Έχω ηχογραφήσει εκατοντάδες αναλογικές ταινίες. Ο καθαρός αναλογικός ήχος και το DSD δεν προκαλούν αντίδραση στρες. Μόνο ο PCM ήχος την προκαλεί. Ακόμα και το PCM 32-bit floating point 384 kHz, που έχει την ίδια ανάλυση με το DSD, προκαλεί στρες. Δεν είναι θέμα ανάλυσης. Είναι θέμα μορφής. Και η αλήθεια είναι ότι οι κριτικές που έχουμε πάρει από όσους έχουν δοκιμάσει την τεχνολογία μας είναι όλες θετικές. Με το SeaWave, δεν έχει σημασία το μέσο που χρησιμοποιείς. Αναλογικά LPs, ψηφιακά master LPs, αρχεία μουσικής, streaming, YouTube, ταινίες. Όλα ακούγονται σωστά. Δεν υπάρχει πλέον συζήτηση για το "ποιο φορμά είναι καλύτερο". Αυτό είναι ανατρεπτικό, αντιπροσωπεύει κάτι και το φέρνουμε στον κόσμο για να αποδείξουμε την τεχνολογία και να διαμορφώσουμε το οικονομικό μας μέλλον μέσω αδειοδότησης (σ.σ.: ο Mark Levinson αναφέρεται στην άδεια χρήσης από τρίτους, έναντι τιμήματος). Δεν θέλω να κατασκευάσω πολλά προϊόντα.

Επομένως αντιλαμβάνομαι ότι η βασική σας ιδέα, σε επίπεδο business, είναι η αδειοδότηση της τεχνολογίας...

Λοιπόν, υπάρχουν τρία διαφορετικά πράγματα. Το πρώτο είναι το C-Wave. Είναι ένας αλγόριθμος που μπορεί να ενσωματωθεί σε ένα τσιπ, να χρησιμοποιηθεί ως λογισμικό ή να μεταφερθεί σε άλλες πλατφόρμες. Για παράδειγμα, ένα κινητό τηλέφωνο θα μπορούσε να έχει όλη την αρχιτεκτονική εσωτερικά. Δεν χρειάζεσαι ούτε επιπλέον hardware ούτε λογισμικό. Απλά το μεταφέρεις στην πλατφόρμα. Το Masterclass είναι ένα παράδειγμα λογισμικού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση του. Αν, για παράδειγμα, δημιουργούσαμε ένα VST plug-in για ψηφιακούς σταθμούς εργασίας ήχου (DAW), τότε οι μηχανικοί mastering θα μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν για να εφαρμόσουν το C-Wave στις ηχογραφήσεις τους. Το ίδιο μπορεί να γίνει και για soundtracks ταινιών ή οποιαδήποτε άλλη εφαρμογή ήχου. Αλλά η ενσωμάτωση σε τσιπ το καθιστά εύκολο για τις εταιρείες να το εφαρμόσουν σε προϊόντα όπως ενισχυτές, τηλεοράσεις ή ηχοσυστήματα αυτοκινήτου. Αυτοί είναι τρόποι με τους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί το C-Wave. Υπάρχει, βεβαίως, και η υλική διάσταση αυτής της τεχνολογίας, που αφορά το τσιπ Mighty Cat.

Μιλήστε μου λίγο γιαυτό...

Αυτό είναι διαφορετικό από το C-Wave. Το Mighty Cat είναι ένα τσιπ ενίσχυσης ήχου που σχεδίασε ο Skip Taylor, σε συνεργασία με την Intersil. Ξέρεις ότι μπορείς να έχεις 100 διαφορετικούς ενισχυτές και να ακούγονται όλοι διαφορετικά; Λοιπόν, αυτό το τσιπ είναι ένας εντελώς νέος τρόπος ενίσχυσης του ήχου, κατά τη γνώμη μου, καλύτερο από τα τρανζίστορ, καλύτερο από τις λυχνίες και καλύτερο από οτιδήποτε άλλο έχω ακούσει ποτέ. Απλά ακούγεται σαν πραγματική μουσική. Το τσιπ έχει μήκος περίπου 25 χιλιοστά και αντικαθιστά το DAC, τον προενισχυτή, τον τελικό ενισχυτή και όλα τα καλώδια!

Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον. Αλλά δεν θα αντιμετωπίσετε, αργά ή γρήγορα, ανταγωνισμό και μιμητές; Αν το τσιπ είναι τόσο καλό, σε δύο χρόνια θα υπάρχουν 20 τέτοια...

Όχι, δεν θα υπάρξουν. Είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Αν ήταν τόσο εύκολο, θα το είχαν κάνει ήδη αλλά η αντιγραφή ημιαγωγών είναι πολύ δύσκολη. Μόλις το βάλεις σε πυρίτιο, δεν μπορείς να καταλάβεις τι υπάρχει μέσα. Αλλά, ακόμη και αν κάποιος προσπαθήσει να το κάνει, έχουμε πατέντα στο C-Wave και χωρίς αυτό, το τσιπ δεν θα λειτουργήσει όπως πρέπει. Και το Mighty Cat είναι το μόνο τσιπ ήχου που έχει την εσωτερική αρχιτεκτονική για να το τρέξει. Αλλά δεν είναι μόνο το τσιπ. Οι εταιρείες έχουν τεράστιες επενδύσεις στην υπάρχουσα τεχνολογία τους – στη βιομηχανία κατασκευής υλικού, στο μάρκετινγκ. Δεν είναι τόσο απλό να αλλάξουν όλα αυτά μέσα σε δύο χρόνια.

Μια από τις ερωτήσεις που θέλω να σας κάνω είναι το γιατί ο Maria είναι τετρακάναλος;

Το Mighty Cat κάνει δυνατά πράγματα που δεν ήταν δυνατά πριν. Ένα από αυτά είναι ότι τρέχει το C-Wave. Ένα άλλο είναι το tuning των ηχείων, και σε αυτό το κομμάτι χρειαζόμαστε το bi-amping, οπότε και περισσότερα κανάλια.

Θα θέλατε να γίνετε λίγο πιο συγκεκριμένος;

Το 99,7% της βιομηχανίας ήχου βασίζεται σε ηχεία χαμηλής απόδοσης, γιατί, αν και όλοι καταλαβαίνουν ότι τα ηχεία υψηλής απόδοσης έχουν πλεονεκτήματα, το να έχεις βαθύ μπάσο σε ηχεία υψηλής απόδοσης είναι δύσκολο. Συνήθως, χρειάζεσαι ένα τεράστιο κουτί με 18ιντσα γούφερ, ενισχυτές, bi-amping, κ.λπ. Είναι ακριβό, δύσκολο και ογκώδες. Όμως, με το Mighty Cat, μπορούμε για πρώτη φορά να εξασφαλίσουμε συμπεριφορά σημειακής πηγής, βαθύ χαμηλό, υψηλή απόδοση, ομαλή απόκριση συχνότητας και υψηλές δυνατότητες διαχείρισης ισχύος. Χάρη στις δυνατότητες ρύθμισης που έχει το τσιπ Mighty Cat, μπορούμε να πετύχουμε όλα αυτά γιατί προσφέρει εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εταιρείες για να δημιουργήσουν επαναστατικά προϊόντα στον χώρο των συστημάτων υψηλής πιστότητας και οικιακού κινηματογράφου, στην τηλεόραση, στους ενισχυτές μουσικών οργάνων και στα ηχοσυστήματα αυτοκινήτου.

To C-Wave φαίνεται να παίζει σοβαρό ρόλο σε όλα αυτά. Τι ακριβώς είναι, τελικώς; Πώς έχετε μετατρέψει τα ευρήματα του τεστ Avatar σε κάτι χρήσιμο;

Θα έχετε ακούσει σίγουρα τον όρο αντήχηση (reverb). Έχεις έναν ήχο και μετά έχεις δευτερεύουσες ανακλάσεις – όπως όταν ακούς σε ένα μεγάλο δωμάτιο. Αυτό ήταν ιδέα του Dick Burwen, το να χρησιμοποιήσουμε, δηλαδή, έναν απόλυτα ρυθμισμένο αλγόριθμο αντήχησης για να συμπληρώσουμε τα κενά μεταξύ των δειγμάτων στο PCM.

Δηλαδή, λέτε ότι συμπληρώνετε κενά με πληροφορίες που προέρχονται από τη μουσική;

Ακριβώς. Αν δεις ένα ψηφιακό σήμα PCM σε παλμογράφο, φαίνεται σαν δείγμα – κενό – δείγμα – κενό. Αλλά η αντήχηση μοιάζει σαν "γρασίδι" που καλύπτει ολόκληρο το σήμα. Δίνει στον εγκέφαλο την αίσθηση ότι το κύμα είναι συνεχές.

Μιλάμε, δηλαδή, για έναν αλγόριθμο interpolation;

Όχι! Δεν παρεμβάλλει τίποτα. Είναι ένα λεπτό "επικάλυμμα" πάνω στο σήμα. Αν δεις το παλμογράφο και παρατηρήσεις το ψηφιακό σήμα, θα δεις τα δείγματα με τα κενά. Όταν προσθέσεις το C-Wave, θα δεις ένα συνεχές κύμα που γεμίζει τα κενά.

Με τι τα γεμίζει;

Με αντήχηση του πρωτότυπου σήματος.

Είναι σαν να προσθέτεις τεχνητή αντήχηση δηλαδή;

Όχι! Δεν μιλάμε για reverb με την έννοια της ηχοληψίας. Δεν αλλάζουμε τον ήχο. Δεν προσθέτουμε κάτι που ακούγεται. Ο μόνος μας στόχος είναι να κάνουμε το PCM διαφανές σε φυσιολογικό επίπεδο, ώστε να μην προκαλεί στρες. Δεν θέλουμε να αλλάξουμε τον ήχο, απλώς το πρόβλημα του ψηφιακού ήχου. Για παράδειγμα, ένας ηχολήπτης θα σου πει ότι κανένα ψηφιακό αντίγραφο δεν ακούγεται ακριβώς όπως η αρχική αναλογική ταινία. Όμως, με το C-Wave, αυτό αλλάζει. Αυτή την στιγμή, φτιάχνουμε ένα driver C-Wave για Windows, που θα επιτρέπει στους χρήστες να ενεργοποιούν και να απενεργοποιούν το C-Wave. Έτσι, μπορείς να συγκρίνεις σε πραγματικό χρόνο. Θα είναι διαθέσιμο σύντομα και ο στόχος μας είναι να ξεκινήσουμε με τους gamers. Συνεργαζόμαστε με την Epic Games, που έχει 279 εκατομμύρια χρήστες. Το C-Wave θα είναι διαθέσιμο στο Epic Games Store, όπου ο καθένας μπορεί να το αγοράσει. Θα βοηθήσει τους gamers να μην κουράζονται και να μην αγχώνονται από τον ψηφιακό ήχο.

Μπορείτε να μας πείτε μερικά πράγματα για το πώς υπολογίζετε αυτό το μοτίβο αντήχησης; Πώς παράγετε το σήμα; Προσθέτετε κάτι ανάμεσα στα δείγματα;

Όχι ακριβώς. Δεν προσθέτουμε κάτι ανάμεσα στα δείγματα. Επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες με έναν αλγόριθμο.

Πώς λειτουργεί ο αλγόριθμος; Μπορείτε να δώσετε μερικές λεπτομέρειες για τον ίδιο τον αλγόριθμο;

Είναι μια διαδικασία.

Ένας απλός αλγόριθμος θα μπορούσε να είναι και ο μέσος όρος δύο δειγμάτων...

Δεν υπάρχει απλός αλγόριθμος. Κάθε αλγόριθμος πρέπει να οριστεί και να ρυθμιστεί προσεκτικά, αλλά δεν θα σας όλα τα μυστικά της ρύθμισης.

Λογικό είναι αυτό. Ας το θέσω διαφορετικά: ποια είναι η διαφορά μεταξύ του C-Wave και μιας απλής επεξεργασίας interpolation;

Φαντάσου ότι έχεις μια ηχογράφηση και τη μεταφέρεις σε αναλογικές ταινίες, σε κασέτα, σε LP ή σε αρχεία WAV, MP3 ή DSD. Όλες αυτές οι εκδοχές είναι διαφορετικές, αλλά είναι η ίδια ηχογράφηση. Δεν αλλάξαμε αυτό που έκανε ο ηχολήπτης, απλώς δημιουργούμε διαφορετικές εκδοχές του ήχου. Το C-Wave είναι μια άλλη εκδοχή του ίδιου ήχου, αλλά ο στόχος του είναι να διατηρήσει την αυθεντική ηχογράφηση όσο το δυνατόν πιο πιστή. Το C-Wave πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο "αόρατο" στον ήχο και πρέπει να σταματάει την αντίδραση στρες του εγκεφάλου.

Η επεξεργασία PCM δημιουργεί, στο αναλογικό πεδίο ένα συγκεκριμένο φάσμα θορύβου. Αναρωτιέμαι αν θα μπορούσε κάποιος να δει την επίδραση του C-Wave στο φάσμα αυτό. Υπάρχει διαφοροποίηση;

Ο στόχος μου δεν είναι να μειώσω τον θόρυβο. Δεν με νοιάζει ο θόρυβος. Με νοιάζει η αντίδραση στρες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Οπότε, αν το C-Wave αλλάζει το φάσμα θορύβου, δεν έχει σημασία για μένα.

Υπάρχει, όμως, εργαστηριακή μέτρηση που να επιδεικνύει το πώς λειτουργεί αυτή την ιδέα;

Πολλοί άνθρωποι θέλουν κάποια εργαστηριακή απόδειξη πριν επενδύσουν σε μια νέα τεχνολογία. Συχνά μας ρωτούν αν έχουμε γράφημα πριν και μετά για το πώς αλλάζει το σήμα.

Δεν ζητώ απόδειξη, απλώς ρωτώ αν έχετε κάνει μετρήσεις που να αναδεικνύουν την επίδραση του C-Wave.

Αυτό δεν με αφορά. Δεν έχω κάνει τέτοια μέτρηση. Ίσως είναι ενδιαφέρον, ίσως αξίζει μια μελέτη. Αν κάποιος άλλος θέλει να εξετάσει τις φασματικές αλλαγές, είναι ελεύθερος να το κάνει. Αλλά εγώ δεν πρόκειται να αφιερώσω χρόνο σε αυτό. Η αρχική ιδέα είναι ότι ο ήχος PCM προκαλεί στρες στους ανθρώπους και αυτό δεν μπορούμε να το μετρήσουμε αντικειμενικά με τις συμβατικές μετρήσεις ήχου. Εμείς καταφέραμε να το μετρήσουμε με το Avatar. Κάποιοι λένε: "Ναι, αλλά μπορείτε να το αποδείξετε με άλλο τρόπο;". Σε αυτό απαντώ: Γιατί; Το μετρήσαμε. Είναι επαναλαμβανόμενο, συνεπές και τεκμηριωμένο. Τι άλλο χρειάζεστε; Αν κάποιος θέλει να κάνει άλλες δοκιμές, ας το κάνει. Εγώ δεν είμαι εδώ για να αποδείξω κάτι σε κανέναν. Αν κάποιος δεν το πιστεύει, δεν με νοιάζει.

Επεμβαίνει ο Γιώργος Λυγεράκης της Ideon:

Έχω μια αντίστοιχη εμπειρία με το re-clocking και την απομόνωση του σήματος USB. Λέμε στους ανθρώπους: "Άκουσέ το πριν και μετά." Αυτό είναι όλο. Το jitter μπορεί να μετρηθεί. Αν μειώνει το jitter, μπορούμε να το αποδείξουμε με παλμογράφο. Το κάναμε. Το jitter μειώνεται με την επέμβαση στο USB. Αλλά η επίδραση του C-Wave είναι κάτι διαφορετικό.

Τελικώς, πρέπει να αγοράσω Daniel Hertz;

Δεν ξέρω. Πώς να ξέρω; Αν σου αρέσει, αγόρασέ το. Αν δεν σου αρέσει, μην το αγοράσεις. Αν δεν το ερωτευτείς, πάρε κάτι άλλο. Δεν είναι δική μου δουλειά να σου πω τι να αγοράσεις. Φτιάχνω αυτό που θεωρώ το καλύτερο. Και ο Maria είναι ο καλύτερος ενισχυτής που ξέρω πώς να φτιάξω.

Σκέπτομαι... Πόσο αποτελεσματική πολιτική marketing είναι αυτό;

Το καταλαβαίνω αυτό. Αλλά, αυτό είναι όλο. Κοιτάξτε, υπάρχουν δύο διαφορετικά πράγματα: Το engineering και το μάρκετινγκ. Οι περισσότερες εταιρείες επενδύουν όλη τους την ενέργεια στο μάρκετινγκ. Είναι εταιρείες μάρκετινγκ. Εμείς επενδύουμε όλη μας την ενέργεια στο engineering. Είμαστε μια εταιρεία engineering. Αν οι άνθρωποι αγαπούν το προϊόν μας, θα το αγοράσουν.

Πώς βλέπετε την Daniel Hertz στο μέλλον;

Ο στόχος μου είναι να δημιουργήσω διαχρονικό εξοπλισμό ήχου, θέλω να φτιάχνω προϊόντα ήχου που να είναι σαν μουσικά όργανα. Να τα αγαπάς, να τα κρατάς μια ζωή. Και όταν πεθάνεις, να περάσουν στην επόμενη γενιά. Το πρόβλημα με τη high-end βιομηχανία ήχου είναι το επιχειρηματικό μοντέλο της βασίζεται στην αέναη αντικατάσταση. Αλλάζεις DAC, αλλάζεις προενισχυτή, αλλάζεις καλώδια, αγοράζεις ξανά και ξανά. Είναι ένα χόμπι. Δεν με ενδιαφέρει αυτό, όπως δεν με ενδιαφέρει η αγορά του "mix and match". Η φιλοσοφία μου είναι: Φτιάξε ένα προϊόν τόσο καλό, που ο κόσμος να το κρατήσει μια ζωή και όχι ανούσιες αλλαγές μοντέλων κάθε χρόνο και την έχω εφαρμόσει στην πράξη με τα προϊόντα της Cello. Ο LNP-2 ήταν ο πρώτος high-end προενισχυτής. Παρέμεινε αμετάβλητος για 10 χρόνια. Το Cello Audio Palette κατασκευαζόταν 15 χρόνια χωρίς καμία αλλαγή. Καμία άλλη εταιρεία δεν έκανε κάτι τέτοιο, εκτός, ίσως, από την Quad με τα ηχεια ESL.

Σας ευχαριστώ πολύ!