Συνέντευξη: Mark Levinson (Daniel Hertz)

Μια όχι πολύ γνωστή εταιρία με ένα ιδιότυπο όνομα. Ένας από τους σημαντικότερους σχεδιαστές συσκευών ήχου. Ένας πολυκαναλικός ολοκληρωμένος που δεν έχει άμεση σχέση με τον οικιακό κινηματογράφο. Τί είναι η Daniel Hertz και ποιές ακριβώς είναι οι προθέσεις του Mark Levinson με τον ολοκληρωμένο ενισχυτή Maria;
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Η Daniel Hertz (με έδρα την Ελβετία) είναι η τρέχουσα εταιρία του Mark Levinson η οποία ιδρύθηκε το 2007. Όσοι παρακολουθούν την πορεία του συγκεκριμένου ανθρώπου στον χώρο του audio, θα γνωρίζουν ότι η εταιρία με το όνομά του δεν έχει σχέση μαζί του εδώ και πολλά χρόνια (αποτέλεσμα, προφανώς, κάποιου ατυχήματος στον χώρο των εμπορικών σημάτων και επωνυμιών και της αντίστοιχης νομοθεσίας). Το όνομα Daniel Hertz αποτελεί τον συνδυασμό του μικρού ονόματος του πατέρα του Levinson και του επωνύμου της μητέρας του και η απάντηση στο φυσιολογικό ερώτημα είναι “ναι”, όντως αυτή η πλευρά της οικογένειας σχετίζεται με τον γνωστό Hertz, τον Γερμανό φυσικό που απέδειξε την ύπαρξη του ηλεκτρομαγνητικού κύματος (και ονομαζόταν Heinrich Hertz).
Ο Maria παρουσιάστηκε, επισήμως, το 2023 και η Daniel Hertz είναι μάλλον φειδωλή σε λεπτομέρειες, αλλά επικεντρώνεται στην χρήση ενός ειδικά σχεδιασμένου, από τον ίδιο τον Levinson, ολοκληρωμένου κυκλώματος, το οποίο ονομάζεται Mighty Cat και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις απαραίτητες λειτουργίες, από την μετατροπή d/a, μέχρι την επεξεργασία σήματος για ενεργά κροσόβερ και ενισχυτή ακουστικών, ενώ μπορεί να διαχειριστεί ψηφιακά και αναλογικά σήματα και ταυτόχρονα είναι πλήρως ελεγχόμενο από τον σχεδιαστή του συστήματος (κάποιες δυνατότητες θα μεταφέρονται και στον χρήστη, όπως η απόκριση συχνότητας του ενισχυτή ακουστικών και πιθανώς θα υπάρχει δυνατότητα fine tuning των φίλτρων).
Το στάδιο ισχύος που ακολουθεί το Mighty Cat είναι τάξης D, με ισχύ 1600W συνολικά (στην ισχυρότερη εκδοχή του) και με τέσσερα συνολικά κανάλια μπορεί να διαμορφωθεί είτε ως δικάναλο είτε ως τετρακάναλο για διενισχυόμενα συστήματα (με ενεργό κροσόβερ). Το σύστημα διαθέτει δικό του αλγόριθμο ψηφιακής επεξεργασίας τον οποίο η εταιρία ονομάζει C-Wave και φαίνεται να είναι κομβικό κομμάτι της νέας προσπάθειας του Levinson, τον οποίο είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε όταν ήλθε στην Ελλάδα για την ανακοίνωση της αντιπροσώπευσης της Daniel Hertz, εδώ, από την Ideon Audio.
Ιδού, τι συζητήσαμε...

Λοιπόν τώρα είμαστε on the record, οπότε να προσέχετε τι δηλώνετε (γέλια)...

Εγώ ποτέ δεν προσέχω τι λέω και δεν με νοιάζει ποιος το διαβάζει. Οπότε, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ο,τιδήποτε λέω. Έχω αυτή την αίσθηση εδώ και χρόνια. Πάντα με ενδιέφερε η δημιουργικότητα και η καινοτομία, και ενώ τα προϊόντα είναι σημαντικά, οι ιδέες είναι πιο σημαντικές. Χρειαζόμαστε πρώτα τις ιδέες. Τι είναι σημαντικό; Τι θέλουμε να κάνουμε; Τι πρέπει να γίνει; Και, ξέρετε, υπάρχει αυτή η παλιά ρήση: "Όλοι θέλουν να γίνουν τα πράγματα καλύτερα, αλλά κανείς δεν θέλει να αλλάξει", το οποίο είναι αλήθεια.

Το ρόλο παίζει η Daniel Hertz σε όλο αυτό;

Αν δεν θέλεις να αλλάξεις τίποτα, δεν θα γίνει καλύτερο. Και ο πυρήνας της δουλειάς μου με την Daniel Hertz είναι ότι είμαστε ανατρεπτικοί. Υπάρχουν τομείς στους οποίους έχουμε καταφέρει πολλά, αλλά αυτό που κάνουμε αναστατώνει πολύ κόσμο. Και αυτό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα σε κάποιες περιπτώσεις. Άσε με να σου κάνω εγώ μια ερώτηση: Ποιο θεωρείς ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα με το Hi-Fi σήμερα, αν μπορούσες να διαλέξεις ένα;

Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η τελική ποιότητα του προϊόντος. Δηλαδή, η τεχνολογία είναι εντάξει, έχει κάποια θέματα που μπορούν να λυθούν, αλλά τα ίδια τα προϊόντα μερικές φορές δεν έχουν την ποιότητα που θα έπρεπε, με βάση την τιμή τους.

Εντάξει, σωστά. Θες να μάθεις ποιο νομίζω εγώ ότι είναι το πρώτο και πιο θεμελιώδες πρόβλημα του χώρου;

Ναι, σίγουρα, όλοι θέλουν τη δική σας άποψη περισσότερο από τη δική μου (γέλια).

Κατά τη γνώμη μου, το πρώτο και πιο σημαντικό πρόβλημα είναι ο ψηφιακός ήχος PCM. Οι άνθρωποι λάτρευαν τους δίσκους βινυλίου, τους αγαπούσαν, τους θεωρούσαν θησαυρούς.

Ναι, αυτό είναι αλήθεια.

Γνωρίζεις κάποιον που αγαπάει ένα CD; Κανείς δεν τα αγαπάει σαν φυσικά αντικείμενα. Δεν υπάρχει συναίσθημα εκεί. Γιατί; Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Ο δίσκος βινυλίου υποτίθεται ότι θα εξαφανιζόταν, αλλά επέστρεψε. Γιατί; Αυτό είναι ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον ερώτημα. Και είμαστε η μόνη εταιρεία που μπορεί να το εξηγήσει, να το μετρήσει, να το διορθώσει και έχουμε μια πατέντα από το Γραφείο Ευρεσιτεχνιών των ΗΠΑ για τη λύση. Αλλά αυτό είναι πολύ ανατρεπτικό. Θα θέλατε να μάθετε τι ανακαλύψαμε;

Γιαυτό είμαστε εδώ! Για να είμαι ειλικρινής, έχω διαβάσει τόσο το white paper όσο και την πατέντα σας και έχω κάποιες ερωτήσεις...

Λοιπόν, για να το πω συνοπτικά, ανακαλύψαμε ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να μετρηθεί ηλεκτρονικά με εξοπλισμό δοκιμών ήχου, γιατί το πρόβλημα δεν είναι πρόβλημα ήχου. Είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ανθρώπινος εγκέφαλος ανταποκρίνεται στα μη συνεχόμενα ηχητικά κύματα. Ο εγκέφαλος προτιμά τα συνεχόμενα ηχητικά κύματα. Αυτό είναι που παρέχει η φύση. Αλλά ο ψηφιακός ήχος δεν είναι συνεχής κυματομορφή. Είναι δείγμα – κενό – δείγμα – κενό. Αυτό μπορείς να το δεις σε ένα παλμογράφο. Δεν είναι απλώς η άποψή μου. Μπορείς να το δεις. Για παράδειγμα, αν πάρεις μια αναλογική γεννήτρια ήχου και δημιουργήσεις ένα ημίτονο, θα είναι συνεχές. Αν πάρεις μια ψηφιακή γεννήτρια ήχου, πχ. 1 kHz, 500 Hz ή οποιαδήποτε άλλη συχνότητα, και το δεις σε παλμογράφο, θα δεις δείγματα και κενά – μια διακεκομμένη κυματομορφή.

Εννοείτε ότι είναι μια βηματική κυματομορφή;

Είναι μια μη συνεχής κυματομορφή. Λείπει κάτι. Δεν υπάρχει. Μπορείς να το δεις. Δεν είναι απλά η άποψή μου. Δεν είναι μια εικασία. Δεν είναι θεωρία. Είναι γεγονός. Και όσο χαμηλότερη είναι η ανάλυση, τόσο μεγαλύτερο είναι το κενό και τόσο μικρότερο είναι το δείγμα. Στο MP3, έχεις τα μικρότερα δείγματα και τα μεγαλύτερα κενά. Και καθώς αυξάνεται η ανάλυση, τα δείγματα γίνονται μεγαλύτερα και τα κενά μικρότερα. Αυτός είναι ο σκοπός. Όμως, μπορούμε να μετρήσουμε με ιατρικό διαγνωστικό εξοπλισμό ότι κάθε άνθρωπος παρουσιάζει αντίδραση άγχους όταν ακούει ήχο σε PCM. Είναι μετρημένο αποτέλεσμα.

Δηλαδή, είναι κάτι που μετρήσατε ψυχοακουστικά;

Όχι ψυχοακουστικά. Το μετρήσαμε με ένα σύστημα ιατρικών δοκιμών που κατασκευάζει η εταιρεία Veradyne το οποίο ονομάζεται Avatar. Στον ιατρικό τομέα, έχουμε διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις: ακτινογραφίες, μαγνητικές τομογραφίες, αιματολογικές εξετάσεις, εξετάσεις σάλιου – πολλές μεθόδους για να ελέγξουμε τη φυσιολογία και τις αντιδράσεις του ανθρώπου. Το Avatar βασίζεται στον βελονισμό. Είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί είναι αθόρυβο, μη επεμβατικό, άμεσο και τεκμηριωμένο.

Άρα, είναι μια βιομετρική μέτρηση;

Ας πούμε ότι είναι μια φυσιολογική μέτρηση. Για παράδειγμα, αν εσείς είσασταν υπό εξέταση, θα κρατούσατε ένα ηλεκτρόδιο στο ένα χέρι και ο γιατρός θα ακουμπούσε έναν αισθητήρα σε διάφορα σημεία του σώματός σας, λαμβάνοντας μετρήσεις. Η ερμηνεία αυτών των μετρήσεων είναι άλλο θέμα. Χρειάζεται πολλή δουλειά και μελέτη για να τις κατανοήσεις. Αλλά όλοι οι άνθρωποι εμφανίζουν την ίδια αντίδραση. Κάθε φορά που λαμβάνεις συνεπή, επαναλαμβανόμενα και τεκμηριωμένα αποτελέσματα, αυτό σημαίνει κάτι, σωστά;

Θα έλεγα ναι...

Η μέτρησή μας, λοιπόν, είναι συνεπής, επαναλαμβανόμενη και τεκμηριωμένη. Μπορεί να υπάρχουν και άλλοι τρόποι δοκιμής, αλλά η Sony συμφώνησε μαζί μας και είπε: "Η δοκιμή σας είναι έγκυρη." Κάναμε ένα τυφλό τεστ και μπορέσαμε να αναγνωρίσουμε τη διαφορά.

Πώς εμπλέκεται η Sony σε αυτό το θέμα;

Εγώ ηχογράφησα το πρώτο SACD για να παρουσιάσω το DSD στον κόσμο. Ονομαζόταν "Live Recordings at Red Rose Music" και ήταν το άλμπουμ που χρησιμοποίησε η Sony για να παρουσιάσει το DSD το 2001. Μετά από κάποιο διάστημα, άρχισαν να κυκλοφορούν SACD. Και πήρα μερικά να τα ακούσω. Και σκέφτηκα: "Μα τι είναι αυτό;". Δούλευα με τον David Kawakami, που ήταν ο επικεφαλής του DSD για τη Sony. Οπότε τον πήρα τηλέφωνο και του είπα ότι οι δίσκοι τους όχι μόνο ακούγονταν σαν CD αλλά μετρούσαν και σαν CD. Έκανα τις μετρήσεις. Μου πήρε περίπου 15 λεπτά. Του είπα ποια SACD είχαν περάσει από επεξεργασία PCM. Και εκείνος έλεγξε τα αρχεία του mastering και μου είπε ότι είχα δίκιο. Ήμουν 100% σωστός. Οι περισσότεροι δίσκοι είχαν περάσει από επεξεργασία PCM εκτός από δύο και ο ένας από αυτούς ήταν ο δικός μου.

Ναι, γιατί εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν DSD επεξεργαστές, σωστά;

Ακριβώς! Οπότε, αν ήθελες να επεξεργαστείς κάτι, το μετέτρεπες σε PCM. Αλλά όταν το μετατρέπεις σε PCM, τελείωσε. Έχεις πλέον "δείγμα - κενό - δείγμα - κενό." Δεν έχει σημασία πόσο υψηλή είναι η ανάλυση. Αν είναι PCM, είναι PCM. Και το αποδείξαμε. Και η Sony έκανε μια δημόσια ανακοίνωση το 2001, στο συνέδριο του AES στη Νέα Υόρκη.

Τι ακριβώς μετράει το τεστ;

Το Avatar μετράει φυσιολογικές αντιδράσεις του σώματος σε σχέση με το στρες. Υπάρχουν και άλλες δοκιμές που το επιβεβαιώνουν. Απλά τυχαίνει να είναι μια πολύ βολική μέθοδος γιατί είναι αθόρυβη, μη επεμβατική και άμεση. Δεν μπορείς, ας πούμε, να χρησιμοποιήσεις μαγνητική τομογραφία γιατί κάνει πολύ θόρυβο. Άρα, το Avatar είναι μια καλή εναλλακτική και ανακαλύφθηκε από τον Dr. John Diamond στη δεκαετία του 1970. Οπότε, όταν οι άνθρωποι μου λένε "Δεν συμφωνούμε μαζί σου," εγώ τους λέω: "Μην πυροβολείτε τον αγγελιαφόρο." Αυτά είναι δεδομένα. Δεν είναι άποψη. Αλλά η βιομηχανία του ήχου δεν θέλει να το ξέρει αυτό γιατί είναι εξαιρετικά άβολο για την αγορά του ήχου να αποδεχτεί ότι υπάρχει πρόβλημα με τον ψηφιακό ήχο. Εμείς, στη C-Wave, φέρνουμε την πρώτη θεμελιώδη αναβάθμιση στον ψηφιακό ήχο από τότε που εφευρέθηκε. Αν κάνω λάθος, δείξτε μου κάτι άλλο.

Στην επόμενη σελίδα: Περί Μεθοδολογιών, Αλγορίθμων και του High End, γενικώς...