Tascam DA-3000

Η διαδικασία ακουστικής αξιολόγησης του DA-3000 περιέλαβε δύο φάσεις. Αυτήν της αξιολόγησής του ως player/DAC και αυτή της αξιολόγησής του ως ADC/Recorder με την δεύτερη να είναι, φυσικά, αυτή με την μεγαλύτερη βαρύτητα από την στιγμή που σε οικιακό περιβάλλον αυτό που περιμένει ο χρήστης από την συγκεκριμένη συσκευή είναι, βέβαια, το ποιοτικό transfer σημάτων από αναλογικές πηγές σε αρχεία. Για τις ανάγκες της αξιολόγησης αυτής, πραγματοποίησα εγγραφές από το αναλογικό σύστημα που χρησιμοποιώ σε τακτική βάση (Linn LP12/Ittok/Karma, Rotel RHQ-10, Melos Plus Series Line) σε διάφορα sample rates, κυρίως σε φορμά PCM και τα αρχεία μεταφέρθηκαν σε υπολογιστή από όπου ακολούθησαν την γνωστή οδό προς το σύστημα αναφοράς (foobar2000/dCS Puccini U-Clock, Esoteric D70, Melos Plus Series Line, Parasound HCA3500, ATC SMC-50PSL). Για τις ανάγκες αξιολόγησης σε ρυθμό Player DAC, το DA-3000 αντικατέστησε την ψηφιακή πηγή αναφοράς (Esoteric P70/D70) και φορτώθηκε από την συνήθη λίστα αρχείων που χρησιμοποιώ για την αξιολόγηση των μετατροπέων με θύρα USB.

Καταρχήν όσον αφορά τον ρυθμό player/DAC, η πρώτη εντύπωση που αποκομίζει κανείς είναι αυτή μιας συσκευής που την χαρακτηρίζει η διαφάνεια και η ουδετερότητα, με μια ήπια -μόλις αντιληπτή- αίσθηση έμφασης στις πολύ χαμηλές συχνότητες η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ευχάριστη και επιτείνει τον επιβλητικό τρόπο με τον οποίο ακούγονται μερικές από τις ηχογραφήσεις. Με το DA-3000 στη θέση του player, το σύστημα διατήρησε τις δυνατότητές του για περιγραφή των λεπτομερειών της περιοχής, την απόδοση του όγκου των ηλεκτρονικών οργάνων και των μεγάλων εγχόρδων και ακούστηκε γρήγορο και ευχάριστο στα ρυθμικά μέρη με πολύ καλή συμπεριφορά σε θέματα δυναμικών. Η μεγάλη συμφωνική ορχήστρα αποδόθηκε με ρεαλισμό, αέρα και σαφή κίνηση ενώ τα μικρά σύνολα διατήρησαν τις μεγάλες δυνατότητες εστιασμού και απόστασης μεταξύ των μεμονωμένων οργάνων που έχω συνηθίσει από το player αναφοράς. Συγκριτικά, το DA-3000 ακούστηκε ελάχιστα πιο μαζεμένο και διστακτικό ενώ, δεν είναι λίγοι αυτοί που θα το προτιμούσαν για τον όγκο του χαμηλά σε σύγκριση με το αυστηρότερο αλλά κατά πάσα πιθανότητα σωστότερο Esoteric.
H μεσαία περιοχή ακούστηκε λεπτομερής, διάφανη και καθόλου καταπιεστική. Εδώ το Tascam λάμπει δια της απουσίας του, δεν προσφέρει “άποψη” και γεμίζει τον χώρο με χαρακτηριστική άνεση. Τα έγχορδα και τα πνευστά βρίσκονται στη σωστή κλίμακα, οι φωνές περιγράφονται με ακρίβεια και η χορωδία εστιάζεται με ρεαλισμό στον χώρο, με τον ακροατή να βρίσκεται απέναντι από μια λεπτομερή εικόνα με καλή αίσθηση του βάθους. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αν και δεν είναι υπολογιστής με σκληρό δίσκο, το DA-3000 είναι, εν τούτοις, ένα σύστημα αναπαραγωγής αρχείων και διαθέτει, στο έπακρο, τα θετικά γνωρίσματα αυτής της τεχνολογίας και τα πλεονεκτήματά της έναντι των συστημάτων με οπτική ανάγνωση. Αυτό, σε γενικές γραμμές, μεταφράζεται στο ότι έχει περισσότερο πειθαρχημένη και σταθερή εικόνα και γενικώς ακούγεται πιο λεπτομερές.
Ψηλά, ο ακροατής έχει την αίσθηση της καλής έκτασης και της ανυπαρξίας θορύβου και σκληρότητας. Η περιοχή σε κερδίζει με τον ξεκούραστο, αέρινο χαρακτήρα της, την καλή συμπεριφορά σε θέματα αρμονικού πλούτου, με το αποτέλεσμα να είναι όσο φωτεινό χρειάζεται. Το player μπορεί να “ακολουθήσει” τις απαιτήσεις αρχείων υψηλής ανάλυσης δημιουργώντας κάποιες φορές πραγματικά εντυπωσιακές εικόνες. Σε σχέση με την αναφορά, ακούστηκε με ελάχιστα αδύναμο σώμα και ταχύτερες αποσβέσεις, ιδιότητες που το κάνουν να ηχεί, σε ορισμένες περιπτώσεις κάπως στεγνό.
Η ακρόαση της εξόδου των ακουστικών αποδείχθηκε καθαρά διαδικαστική καθώς, προφανώς, υπάρχει για τις ανάγκες μόνιτορ της συσκευής (απλής παρακολούθησης της εγγραφής, δηλαδή) και δεν διεκδικεί το κάτι παραπάνω σε θέματα ποιότητας.

Σε ότι αφορά την λειτουργία σε ρυθμό ADC/Recorder, η συσκευή αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη. Καταρχήν στο επίπεδο της χρηστικότητας: Η ρύθμιση της στάθμης (ιδιαίτερα σημαντική στην περίπτωση μετατροπής αναλογικών σημάτων σε ψηφιακά) μπορεί να γίνει εύκολα και με μεγάλη ακρίβεια, όχι τόσο με τα βασικά όργανα στάθμης όσο με την δυνατότητα της συσκευής να καταγράφει την μέγιστη στάθμη με μεγάλη ακρίβεια (στο σχετικό μενού) για ένα ή περισσότερα τρακ ή και ολόκληρο το δίσκο. Αυτό σημαίνει ότι στο τέλος μιας προκαταρκτικής ακρόασης βρίσκεσαι με ένα συγκεκριμένο αριθμητικό αποτέλεσμα που σε διευκολύνει αφάνταστα στην σωστή επιλογή της στάθμης εγγραφής (προσωπικά δεν θα με στεναχωρούσε αν, ειδικά στις χαμηλότερες εξασθενήσεις, η ακρίβεια ήταν καλύτερη από 0.5dB, ίσως όμως και να υπερβάλω...). Οι λοιποί χειρισμοί για την εγγραφή είναι οι συνήθεις αν και κάποιες δυνατότητες όπως αυτή του αυτόματου, ρυθμιζόμενης διάρκειας, fade in/out που υπήρχε στα DV-RA1000 λείπουν, κακώς κατά τη γνώμη μου. Ο χρήστης μπορεί να εισάγει τα σημεία αλλαγής των τρακ με το χέρι ή να αφήσει την συσκευή να το κάνει αυτόματα με την γνωστή μέθοδο της στάθμης (κάτι που σπανίως λειτουργεί σωστά, πάντως, και όχι μόνο στο DA-3000 φυσικά). Επίσης, μπορεί να εισάγει με εύκολο τρόπο δείκτες που θα του επιτρέψουν να προσεγγίσει κάποιο σημείο της ηχογράφησης και να πραγματοποιήσει εργασίες κοπής/διαγραφής με μεγάλη ακρίβεια (σε βήματα των 20mS). Στην πράξη, πάντως, αυτές οι δουλειές γίνονται πιο εύκολα όταν το αρχείο μεταφερθεί στον υπολογιστή, με το κατάλληλο πρόγραμμα editing.

Αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία βέβαια, είναι η ποιότητα μετατροπής των αναλογικών σημάτων σε ψηφιακά αρχεία και εδώ το Tascam έδειξε ξεκάθαρα τις δυνατότητές του. H ακρόαση των αρχείων έδειξε μια εξαιρετική ικανότητα μεταφοράς μικρών λεπτομερειών με αποτέλεσμα ο ακροατής να γίνεται αποδέκτης μιας πολύ καλής εικόνας των περιεχομένων του δίσκου και της συνολικής αίσθησης της κάθε χάραξης. Ακόμη περισσότερο, η αναπαραγωγή των αρχείων εμφανίζει απέναντι από τον ακροατή έναν πολύ ισορροπημένο χαρακτήρα από τον οποίο απουσιάζουν ίχνη σκληρότητας ή “ψηφιακά” στοιχεία ενώ αντίθετα φαίνεται να υπάρχουν σοβαρές δυνατότητες περιγραφής που ακολουθούν πλήρως τις δυνατότητες του ίδιου του δίσκου του οποίου έχει γίνει η μεταφορά χωρίς φυσικά να μένει απέξω και ο χαρακτήρας του συστήματος που χρησιμοποιήθηκε για την ανάγνωσή του και οι διάφοροι ενοχλητικοί θόρυβοι. Στο σημείο αυτό έγινε φανερό και στην πράξη αυτό που φάνηκε και στις μετρήσεις: Ότι κατά πάσαν πιθανότητα, το DA-3000 είναι καλύτερο στην λειτουργία A/D Recording από ότι στη λειτουργία Playback D/A. Τα αρχεία που δημιούργησε το DA-3000 ανέδειξαν με άνεση τον χαρακτήρα του LP12 χαμηλά και πέρασαν εύκολα τις πληροφορίες χώρου και την δυναμική των δίσκων που χρησιμοποίησα χωρίς να αφήνουν περιθώρια να αμφισβητήσει κανείς τις δυνατότητές του για χρήση σε εφαρμογές archiving. Στο θέμα αυτό, υπεισέρχεται και η δυνατότητα δημιουργίας αρχείων με πολύ υψηλή ανάλυση, στα 24bit/192kHz. Όπως έχει εξηγηθεί σε παρόμοια δοκιμή, (M2Tech Joplin) το κέρδος σε πληροφορία με τόσο “βαρύ” oversampling (με την κυριολεκτική έννοια του όρου, εδώ) είναι μάλλον μικρό για να μην πω μηδενικό, αφού οι δίσκοι, στην πράξη, δεν περιλαμβάνουν πληροφορίες σε τόσο υψηλό εύρος. Είναι, ωστόσο χρήσιμη η επιλογή τόσο μεγάλης ανάλυσης ώστε η επεξεργασία που, πιθανώς, θα ακολουθήσει να λειτουργήσει περισσότερο αποδοτικά.
Άφησα για το τέλος τις δυνατότητες εγγραφής σε φορμά DSD και μάλιστα DSD 128x. Ακροάσεις αρχείων σε αυτό το φορμά/ανάλυση έδειξαν αυτό που περιμένει κανείς: Το DA-3000 μπορεί να πραγματοποιήσει ακριβέστατο transfer και σε DSD, το οποίο κινείται στα ίδια επίπεδα από πλευράς ποιότητας με ένα αντίστοιχο σε PCM. Σίγουρα, μια συγκριτική ακρόαση αυτών των δύο θα είχε ενδιαφέρον αλλά για να εξαχθούν συμπεράσματα, απαιτείται διαφορετική διαδικασία από αυτήν μιας δοκιμής συσκευής. Από την άλλη, η δημιουργία αρχείων DSD (DSDIFF για παράδειγμα) σε οικιακή κλίμακα δεν είναι ίσως ο,τι πιο πρακτικό. Πέραν του γεγονότος ότι το DSD 128x είναι το πλέον σπάταλο φορμά από όλα τα διαθέσιμα (με 11 λεπτά ηχογράφησης ανά GB), δεν υπάρχουν open source ή -έστω- λογικής τιμής εργαλεία για την επεξεργασία του επομένως ο χρήστης δεν θα έχει εύκολα την δυνατότητα να επεξεργαστεί το αποτέλεσμα της αρχικής μεταφοράς.

Τελικώς...

... με τιμή οριακά πάνω από τα 1000 ευρώ, το Tascam προσφέρει ένα πλήρες πακέτο μετατροπέα a/d, d/a, recorder και player σε ένα σασί και κάτω από ένα κοινό user interface, κάτι που κάνει τη ζωή του χρήστη κάτι παραπάνω από εύκολη και, γιατί όχι, διασκεδαστική. Αν ανήκετε σε αυτούς που έχουν πρόσβαση σε μια σημαντική αναλογική δισκοθήκη και θέλετε να την ψηφιοποιήσετε αποφεύγοντας να εμπλακείτε με υπολογιστή, τουλάχιστον σε πρώτο βαθμό, αυτόν του αρχικού transfer, το DA-3000 είναι μια πραγματικά πολύ καλή πρόταση με όλες τις απαραίτητες δυνατότητες, που αξίζει να την σκεφτείτε σοβαρά!