Επιχείρηση Radialstrahler: Ακούγοντας το MBL 101 E MK II

H γερμανική γλώσσα έχει έναν τρόπο να επικοινωνεί ιδιότητες και χαρακτηριστικά από τον ήχο -και μόνο- των λέξεων. Όπως μια ομάδα που ονομάζεται Nationalmannschaft είναι υποχρεωμένη να είναι σοβαρή, εξ' ονόματος, έτσι και ένα μεγάφωνο που ονομάζεται Radialstrahler δεν μπορεί να είναι κάτι τυχαίο.
Και αν η παραπάνω, ομολογουμένως επιφανειακή, γλωσσολογική προσέγγιση δεν σας ικανοποιεί, δείτε το αλλιώς: Επειδή η ιδέα της MBL αντέχει από το 1979, οπότε και ο πρόγονος του 101 E MK II, το MBL 100, είδε το φως της αγοράς, είχαμε καλούς λόγους να πιστεύουμε ότι διαθέτει γνωρίσματα που αξίζουν της προσοχής μας, γεγονός που διαπιστώσαμε, στην πράξη, ακούγοντας, στον χώρο της Heaven Audio ένα πραγματικά μεγάλο σύστημα, βασισμένο σε MBL.

Το σύστημα ήταν υλοποιημένο γύρω από το 101 E MKII, το δεύτερο μεγαλύτερο ηχείο δαπέδου της εταιρίας, μετά το κορυφαίο 101 X-Treme MK II. Υποστηρίχθηκε από ηλεκτρονικά της σειράς Reference της MBL, τον DAC 1611 F, τον προενισχυτή 6010 D και δύο τελικούς 9008 A σε συνδεσμολογία μονομπλόκ. Η αναλογική πηγή ήταν ανάλογου... βάρους, με ένα συνδυασμό πλατό Acoustic Signature Invictus Junior NEO/TA-9000NEO και την κεφαλή Clearaudio Titanium. Η ψηφιακή πηγή ήταν ένας dedicated υπολογιστής που έτρεχε Roon (ROCK: Roon Optimized Core Kit) ενώ την προενίσχυση phono είχαν αναλάβει δύο συσκευές, ο γνωστός μας Octave Phono Module και μια... έκπληξη, το πρωτότυπο μιας ελληνικής σχεδίασης ονόματι Azog Audio Phono. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Και πρώτα από όλα, τι ακριβώς είναι το Radialstrahler;

Συγγνώμη, δηλαδή, αλλά το να λες το δημιούργημα της MBL “πεπόνι”, είναι το λιγότερο απλοϊκό και είναι κάτι που γίνεται διεθνώς. Για πεπόνια, απευθυνθείτε στον μανάβη της γειτονιάς σας. Το μεγάφωνο της MBL έχει σχήμα που ονομάζεται “επίμηκες σφαιροειδές” και μαζί με ένα ακόμη στερεό, το “πεπλατυσμένο σφαιροειδές” ανήκουν στην οικογένεια των αντικειμένων τριών διαστάσεων που προκύπτουν από την περιστροφή μιας έλλειψης. Φυσικά, το Radialstrahler δεν είναι στερεό με την γεωμετρική έννοια του όρου, αλλά μια σύνθετη δομή από καμπυλωμένες επιφάνειες οι οποίες έχουν ελαστικότητα και μπορούν να ταλαντωθούν, καθώς η μια πλευρά του σφαιροειδούς οδηγείται από ένα πηνίο φωνής και η άλλη (στο επάνω μέρος) είναι σταθερή. Η κίνηση του πηνίου φωνής μειώνει το μήκος του μεγάλου άξονα (ο οποίος είναι κατακόρυφος) και παράλληλα αυξάνει την διάμετρο. Αυτή η συστολή/διαστολή είναι που δημιουργεί το ηχητικό κύμα το οποίο διαδίδεται στον χώρο.
Τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του Radialstrahler περιλαμβάνουν το γεγονός ότι δεν χρειάζεται αποκοπή της οπίσθιας ακτινοβολίας (δηλαδή καμπίνα), δεν απαιτεί μπάφλα με την συμβατική έννοια του όρου και ότι ακτινοβολεί παντοκατευθυντικά στο οριζόντιο επίπεδο. Αυτά, όλα, το κάνουν μια ιδιαίτερη περίπτωση δίπολου, η οποία έχει λόγους έχει σημαντικές διαφορές σε σχέση με ένα συμβατικό ηχείο, με σημαντικότερο παράγοντα την παντοκατευθυντική συμπεριφορά. Η MBL παραθέτει τις απόψεις της γύρω από το θέμα, κάποιες από τις οποίες ανήκουν στην κλασική σφαίρα των επιχειρημάτων γύρω από τέτοια ηχεία. Δεν συμφωνούμε σε όλα μαζί της. Για παράδειγμα, η δημιουργία ισχυρού -εξ' ανακλάσεων- πεδίου από τον χώρο, δεν ισοδυναμεί με την σωστή απόδοση των ανακλάσεων στο χώρο της ζωντανής παράστασης. Αυτές περιλαμβάνονται ήδη στην ηχογράφηση και αποδίδονται και από τα συμβατικά ηχεία. Από την άλλη, γνωρίζουμε ότι ένα καλοστημένο δίπολο, αμφίπολο ή παντοκατευθυντικό ηχείο, σε έναν χώρο χωρίς σημαντικά προβλήματα από ανομοιογενείς ανακλάσεις, οδηγεί συχνά σε απόδοση που ηχεί πιο “φυσικά” και ξεκούραστα σε σχέση με ένα σύστημα που είναι σχεδιασμένο για ακροάσεις “από κοντά”, μέσα στο πεδίο άμεσης ακτινοβολίας. Εν πάση περιπτώσει, δεν θα κάνουμε θεωρία εδώ, οπότε βάζω τελεία.
Το Radialstrahler υπάρχει σε εκδόσεις γούφερ, μιντ και τουίτερ, ενώ οι -πάντα μανιώδεις με το engineering- Γερμανοί, το έχουν χρησιμοποιήσει ακόμη και σε συστοιχία D' Appolito, στην περίπτωση του 101 X-Treme ΜΚ ΙΙ, το οποίο μπορείτε να το φανταστείτε ως δύο κατά κορυφήν 101 E MKII.

Το 101 E MK II που ακούσαμε είναι ένα αρκετά μεγάλο ηχείο δαπέδου, τεσσάρων δρόμων, το οποίο περιλαμβάνει τρία Radialstrahler, στην θέση του τουίτερ, του μιντ και του γούφερ, καθώς και ένα συμβατικό υπογούφερ με μεγάφωνο 12 ιντσών, με κώνο από αλουμίνιο, σε καμπίνα απόκρισης bandpass, το οποίο ακτινοβολεί προς το δάπεδο. Αυτή η αρχιτεκτονική οδηγεί σε μια απόκριση χαμηλά που φθάνει τα 29Hz, με βάση τα όσα αναφέρει η εταιρία, και είναι κατάλληλη για να καλύψει χώρους μέχρι 80m2.
Αν έχετε κάνει μια επίσκεψη στο site της MBL θα έχετε καταλάβει ότι ο σχεδιασμός των προϊόντων τους γίνεται με μια λογική συστήματος, με κάθε προϊόν να είναι κατάλληλο για την χρήση μαζί με άλλα της ίδιας σειράς, χωρίς, φυσικά, να στερείται ο χρήστης από την ελευθερία να κάνει τις προσωπικές του επιλογές.
Το σύστημα του Γιάννη Μιχαηλού της Heaven Audio, ακολουθεί αυτή την σύμβαση κι έτσι, το τετράωμο 101 E MKII οδηγείται από ένα ζευγάρι τελικών ενισχυτών 9008 A, οι οποίοι είναι ρυθμισμένοι να λειτουργούν ως μονομπλόκ (κάθε 9008 Α μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μόνος του, ως δικαναλικός). Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν βαρύ τελικό ενισχυτή, ο οποίος αποδίδει 440W/8ΩΩ, 840W/4Ω και μπορεί να φτάσει τα 1000W με φορτίο 2Ω, με στάδιο ισχύος σε τάξη ΑΒ (πολωμένος μάλλον "ζεστά", ώστε να αποδίδει τα πρώτα 50W σε τάξη Α) και δυνατότητα διαχείρισης ρευμάτων μέχρι 40Α. Οι 16 ημιαγωγοί ισχύος υποστηρίζονται από ένα τροφοδοτικό με δύο μετασχηματιστές (η σύνδεση των οποίων ελέγχεται από τον χρήστη, μέσω διακόπτη και επηρεάζει τον ήχο, σύμφωνα με την MBL).
Ο προενισχυτής του συστήματος ήταν το 6010 D, η εξέλιξη του ιστορικού Reference της εταιρίας, με πολύ προσεγμένο εξασθενητή, ο οποίος, εκτός από το ακριβές τράκινγκ μεταξύ των καναλιών είναι θωρακισμένος για ακόμη χαμηλότερο θόρυβο.
Για τα ψηφιακά σήματα, χρησιμοποιήθηκε ο μετατροπέας d/a 1611 F, μια σχεδίαση βασισμένη σε μετατροπείς ΔΣ, με λόγο σήματος προς θόρυβο που φθάνει τα 117dB.