Elac Vela BS 404

Η Elac πρέπει να είναι από τους κατασκευαστές με την μεγαλύτερη γκάμα προϊόντων και με τις περισσότερες σειρές. Αν υπάρχει κάτι που την ξεχωρίζει από αυτούς, είναι η εμμονή της στην κατασκευή σπουδαίων, μικρών σε όγκο ηχείων, τα οποία απευθύνονται σε ένα περιορισμένο αλλά απαιτητικό, στα όρια του φανατισμού, κοινό. Θέλεις ένα πραγματικά κορυφαίο μικρό ηχείο; Κατά πάσα πιθανότητα, οι Γερμανοί έχουν κάτι που θα το ερωτευτείς...
Έχουν περάσει περίπου 12 χρόνια από την εποχή που έπεσε στα χέρια μου ένα μοντέλο της Elac με κωδικό 330 Crystal Edition, ένα από τα καλύτερα (ίσως το καλύτερο) μικρό ηχείο που έχει τύχει να ακούσω. Με την ιδιόμορφη “βιομηχανική” αισθητική που χαρακτήριζε τότε πολλές σχεδιάσεις της εταιρίας, ήταν εντυπωσιακό σε παρουσία και με... αλμυρή τιμή για το μέγεθός του (ατυχώς αυτό είναι πρόβλημα με τα κόμπακτ ηχεία: δεν υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι να βάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη για κάτι με μικρό όγκο), τίποτε όμως από αυτά δεν μετρούσε όταν το άκουγες. Ήταν, ίσως, η καλύτερη προσέγγιση σημειακής πηγής με συμβατική κατασκευή (τουίτερ, γούφερ, καμπίνα) που είχα ακούσει μέχρι τότε.

Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι της Elac, αλλά ξέρετε πώς είναι αυτά τα πράγματα: Οι καλές συνταγές είναι διαχρονικές. Και εδώ είμαστε, απέναντι σε ένα μοντέλο που φαίνεται να είναι διάδοχος εκείνου του ηχείου. Μικρό σε όγκο, ίδια διάμετρος γούφερ, ίδιος συνδυασμός μεγαφώνων, ίδια αρχιτεκτονική, παρόμοια κατηγορία τιμής. Φυσικά, οι ομοιότητες σταματούν εδώ. Το BS 404 που δοκιμάζουμε στις σελίδες που ακολουθούν ανήκει στην σειρά Vela, μια από τις “μεγάλες” σειρές της εταιρίας και είναι το δεύτερο μικρότερο μοντέλο της καθώς υπάρχει και το VBS 403, με γούφερ διαμέτρου 150 χιλιοστών. Η Vela περιλαμβάνει, ακόμη, τρία μοντέλα δαπέδου και ένα κεντρικό και έχει ως βασικά χαρακτηριστικά την κοινή χρήση του τουίτερ JET 5, τα μιντ/γούφερ τεχνολογίας AS-XR και μια πολύ προσεγμένη κατασκευή καμπίνας.
Η δυνατότητα της εταιρίας να κατασκευάζει τις δικές της μονάδες, πάντοτε ένα ισχυρό όπλο και η παράδοση της στα μικρά ηχεία είναι λογικό να ανεβάζουν τις προσδοκίες.

Ο Oskar Heil είναι εδώ...

Στον σχεδιασμό του BS 404, η Elac δεν έχει ακολουθήσει τον απλό δρόμο. Η καμπίνα απέχει πολύ από το να έχει κλασικές γραμμές, καθώς η διατομή της είναι τραπεζιοειδής, με τις πλευρικές επιφάνειες να συγκλίνουν απαλά προς την πίσω πλευρά και την επιφάνεια στο επάνω μέρος να έχει, επίσης, μια μικρή κλίση. Οι ακμές της μπάφλας είναι καμπυλωμένες. Το ηχείο είναι διαθέσιμο σε τρία φινιρίσματα, όλα glossy, μαύρο, λευκό και ξυλεία καρυδιάς. Εμείς είχαμε στη διάθεσή μας το τελευταίο, αυτό που βλέπετε στις φωτογραφίες, το οποίο είναι και ελαφρώς ακριβότερο.
Ένα σημείο στο οποίο η Elac έχει δουλέψει εμφανώς, είναι το θέμα του bass reflex. Το ηχείο χρησιμοποιεί έναν αυλό μεγάλης, ορθογώνιας, διατομής, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι αεροδυναμικοί θόρυβοι, ο προσανατολισμός του οποίου είναι κατακόρυφος. Η οπή ακτινοβολεί σε μια επιφάνεια που έχει δημιουργηθεί ειδικά από την πλίνθο του ηχείου που κατασκευάζεται από αλουμίνιο. Η κατακόρυφη θέση του bass reflex και η ύπαρξη μιας επιφάνειας σε συγκεκριμένη και σταθερή απόσταση (ανεξάρτητη από την τοποθέτηση του ηχείου στο χώρο) εξασφαλίζει σταθερή απόδοση στην ανάκλαση των χαμηλών και ευκολία στην τοποθέτηση.

Οι υψηλές συχνότητες αποδίδονται από ένα τουίτερ JET 5, μια σχεδίαση της Elac η οποία βασίζεται στις αρχές των μονάδων ΑΜΤ (Air Motion Transformer) όπως τις περιέγραψε ο Oskar Heil. Τα τουίτερ AMT αποτελούν ένα είδος συγγενικό με τα τουίτερ ribbon (χρησιμοποιούν δηλαδή ένα διάφραγμα του οποίο έχει μορφή φύλλου και όχι κώνου ή θόλου για την δημιουργία του ακουστικού κύματος) αλλά διαφοροποιούνται από αυτά ως προς την διαμόρφωση και την λειτουργία του κινούμενου μέρους τους. Σε αντίθεση με τα συμβατικά ribbon τα οποία μπορούν να θεωρηθούν επίπεδα και όπου η κίνηση γίνεται κατά την διεύθυνση του ακουστικού άξονα (όπως σε κάθε ηλεκτροδυναμικό τουίτερ), οι μονάδες AMT κινούνται κάθεται σε αυτόν και είναι η αναδιπλωμένη μορφή τους (φανταστείτε τις σαν ένα στοιχειώδες ακορντεόν η μια βεντάλια) αυτή που μεταδίδει κίνηση στον αέρα. Σε αντίθεση, επίσης, με μια μονάδα ribbon, της οποίας η έκταση αποτελεί συνάρτηση του ύψους και του πλάτους της, σε μια μονάδα ΑΜΤ ρόλο παίζει και το βάθος: Η αναδιπλωμένη επιφάνεια του AMT είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που υπαγορεύει η έκταση που καταλαμβάνει στην μπάφλα και ταυτόχρονα οι μετατοπίσεις της είναι πολύ μικρότερες από αυτές ενός κώνου, ενώ δεν υπάρχει και πηνίο φωνής, γεγονός που εξασφαλίζει καλύτερα μηχανικά χαρακτηριστικά και μεγαλύτερη ταχύτητα. Ο Heil οραματίστηκε -πιθανώς- το AMT ως μια πολύ καλή προσέγγιση της σημειακής πηγής. Στην έκδοση JET 5, η Elac έχει χρησιμοποιήσει διάφραγμα του οποίου το πλάτος αναδίπλωσης είναι μικρότερο από ένα χιλιοστό του μέτρου (0.84mm για την ακρίβεια) και το οποίο υποστηρίζεται από ένα μαγνητικό σύστημα από νεοδύμιο. Η κατασκευή των μονάδων χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό αυτόματης συναρμολόγησης (με ρομπότ) και χειροποίητης κατασκευής του ίδιου του διαφράγματος και το αποτέλεσμα είναι ένα τουίτερ που ξεπερνά κατά πολύ τις επιδόσεις της προηγούμενης έκδοσης, φθάνοντας τα 50kHz.

Οι μεσαίες και οι χαμηλές συχνότητες αποδίδονται από ένα γούφερ 180 χιλιοστών το οποίο ανήκει στην οικογένεια των μονάδων AS-XR της εταιρίας. Το διάφραγμα των μεγαφώνων αυτών έχει σχήμα ανεστραμμένου θόλου και αποτελείται από ένα υπόστρωμα από χαρτί επάνω στο οποίο έχει τοποθετηθεί ένα φύλλο αλουμινίου για ενίσχυση της ακαμψίας. Η μηχανική ζεύξη του πηνίου φωνής με το διάφραγμα γίνεται σε δύο σημεία, τόσο στο χάρτινο υπόστρωμα όσο και στην αλουμινένια επιφάνεια και η ανάρτηση επιτρέπει μεγάλες διαδρομές. Η χαρακτηριστική διαμόρφωση του θόλου, η οποία δίνει και το όνομα Crystal στην συγκεκριμένη κατασκευή, έχει γίνει με γνώμονα την ελαχιστοποίηση των “σπασιμάτων” του διαφράγματος, των ιδιοσυντονισμών δηλαδή που εμφανίζονται όταν αυτό πάψει να λειτουργεί ως μια ενιαία, άκαμπτη επιφάνεια. Κατά την προσφιλή τακτική της, η Elac έχει επιλέξει μια αρκετά υψηλή συχνότητα cross, στα 2.4kHz ώστε η μεσαία περιοχή να αποδίδεται συνολικά από το μιντ/γούφερ. Όλα αυτά οδηγούν σε μια κατασκευή με μέτρια ευαισθησία (87dB SPL/2.83V/1m) και απόκριση που εκτείνεται από τα 38Hz μέχρι τα 50kHz. Η κατασκευή του ηχείου συμπληρώνεται από δύο ζεύγη ακροδεκτών σύνδεσης με τον ενισχυτή, πολύ καλής ποιότητας, καθώς το BS 404 υποστηρίζει διπλοκαλωδίωση και ένα ζευγάρι γεφυρώσεων με μεγάλη διατομή, για την περίπτωση που η διπλοκαλωδίωση δεν είναι επιθυμητή. Δεν υπάρχει προστατευτικό πλέγμα για τα μεγάφωνα. Για όσους θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις βάσεις που προτείνει η εταιρία, αυτές είναι το μοντέλο LS80.