|
| REVIEW |
|
ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΔΙΣΚΩΝ ΒΙΝΥΛΙΟΥ ΜΕ
LASER |
| ELP
LT-1XRC |
|
|
|
| ENTYΠΩΣΕΙΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... |
|
|
| Η ελληνική αντιπροσωπεία υποσχέθηκε να με
αφήσει μόνο μου με ένα LT-1XRC για αρκετές ημέρες, αν εγώ με τη
σειρά μου υποσχόμουν να μην το ανοίξω με κατσαβίδι
(ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο), να μην το κλωτσήσω και να μην το
κτυπήσω με σφυρί, και -κυρίως- να μην κλείσω ποτέ το συρτάρι του
δίσκου με το χέρι. Για όσους γνωρίζουν, όλα τα παραπάνω είναι
συνήθεις τακτικές κάθε δοκιμαστή που σέβεται τον εαυτό του και τις
υπό δοκιμήν συσκευές. Αντιστοίχως, ο
Νικολάου που ανέλαβε την φωτογράφιση της συσκευής υποσχέθηκε να
μην της βάλει φωτιά (ούτε από μακρυά...), να μην την παγώσει, και να
μην την κρεμάσει ανάποδα. Αποδεχθήκαμε αμφότεροι τον
συμβιβασμό απρόθυμα και κατ΄εξαίρεσιν (το τονίζω αυτό, για
να μην εγερθούν στο μέλλον ανάλογες απαιτήσεις). Παρ' όλα
αυτά, είναι σαφές ότι το LT είναι μία συσκευή ιδιαίτερα μεγάλης
ακρίβειας και ως εκ τούτου αρκετά ευαίσθητη. Στο κιβώτιο
υπάρχει η εξής ασυνήθιστη επιγραφή: "This Carton contains a Drop and
Tell Impact Indicator Inside", με άλλα λόγια αν πετάξετε το
κιβώτιο, ή συμπεριφερθείτε απρεπώς εν γένει, η συσκευή όχι
απλώς παύει να λειτουργεί (και πρέπει να λάβει την άγουσα προς την
Ιαπωνία για εκ νέου ρυθμίσεις) αλλά σε καρφώνει κιόλας...! Η αλήθεια
είναι, ότι καταλαβαίνει κανείς την ανάγκη για προσοχή: Με πέντε
δέσμες laser, αντίστοιχους αισθητήρες και 28 δομικά στοιχεία
στο οπτικό σύστημα (αν μετρήσαμε καλά στο απλοποιημένο διάγραμμα), η
συσκευή δεν είναι για πολλές απότομες κινήσεις. Σκεφθείτε, ότι
το σύστημα είναι τόσο ακριβές και γρήγορο ώστε
μπορεί να διαβάζει δίσκους με παραμόρφωση που φθάνει τα 5 χιλιοστά
ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την ρύθμιση της θέσης των laser με ακρίβεια
της τάξης του mil (χιλιοστού της ίντσας) γύρω από την τυπική τιμή
των 10 μικρών (0.000010 του μέτρου) βάθους από την επιφάνεια,
επιδόσεις απίστευτες με βάση τα συνήθη μεγέθη του αναλογικού audio,
όπου το ίχνος μίας κορυφαίας υπερελλειπτικής ακίδας είναι
τετραπλάσιο αυτού της δέσμης laser. (για τους παθιασμένους
με τους αριθμούς: Το LT χρησιμοποιεί δύο δέσμες μία για κάθε κανάλι,
με κυκλική διατομή διαμέτρου 2 μικρών και επιφάνεια επαφής 3
τετραγωνικά μικρά, ενώ οι καλές ελλειπτικές ακίδες έχουν -προφανώς-
ελλειπτική διατομή με μεγάλη διάμετρο 4 μικρά και επιφάνεια επαφής
12 τετραγωνικά μικρά). |
 |
 |
| Η πίσω πλευρά περιλαμβάνει τα απολύτως
απαραίτητα. Η έξοδος είναι single ended και μπορεί να επιλεγεί
η ύπαρξη ενσωματωμένου phono. |
Πριν ξεκινήσει η χρήση του LT απαιτείται
επιτόπου ευθυγράμμιση του συστήματος. Αυτή επιτυγχάνεται με
έναν ειδικό δίσκο που στο
συνοδεύει. | |
Το σύστημα των laser έχει, σύμφωνα με τις
πληροφορίες μας, μία τυπική αναμενόμενη διάρκεια ζωής 10.000
ώρες (αυτό σημάινει ότι μπορείτε να ακούτε βινύλια επί
τρείς ώρες καθημερινώς για κάτι λιγότερο από δέκα χρόνια) και όταν
φτάσει η στιγμή, υπάρχει κιτ αντικατάστασης. Το μειονέκτημα είναι
ότι η ευθυγράμμιση πρέπει να γίνει (μέχρι σήμερα τουλάχιστον) στην
Ιαπωνία. Αν ακολουθήσεις τυφλά τις οδηγίες αποσυσκευασίας,
πιάσεις της συσκευή όπως πρέπει και την γύρεις προς την σωστή πλευρά
για να ελευθερώσεις τον μηχανισμό όλα θα πάνε καλά: Το LT
δεν απαιτεί πολλά πράγματα για να αρχίσει να
λειτουργεί, εκτός από μία αρχική ευθυγράμμιση, που γίνεται με τον
ειδικό δίσκο που υπάρχει στην συσκευασία. Η διαδικασία είναι πολύ
απλή και γίνεται μία φορά, όταν γίνεται η αρχική εγκατάσταση, κάθε 6
μήνες (για προληπτική συντήρηση/επανευθυγράμμιση) και όταν
μεταφερθεί το σύστημα σε άλλη θέση. Από την στιγμή που ο
δίσκος τοποθετηθεί στο εσωτερικό της συσκευής, "χαρτογραφείται" για
να προσδιοριστούν τα τράκς του (cuts κατά την ορολογία των LP) και
ξεκινά η αναπαραγωγή μαζί με τις εκπλήξεις.
Υπάρχουν καλά νέα και κακά νέα. Πρώτα τα κακά:
Αν δεν έχετε σεβαστεί τους δίσκους σας και ο "καθαρισμός" είναι μία
έννοια που νομίζετε ότι αφορά τον οδοντίατρο, την έχετε
άσχημα. Η πολύ μικρή επιφάνεια σάρωσης του laser "σηκώνει" από
τον δίσκο πολύ περισσότερες λεπτομέρειες -ανατριχιαστικά πολύ
περισσότερες- αν μου επιρέπετε την έκφραση. Στις λεπτομέρειες
αυτές περιλαμβάνεται και ο παραμικρός κόκκος σκόνης, με αποτέλεσμα ο
θόρυβος, για τον ίδιο δίσκο, να είναι πολύ μεγαλύτερος στην
περίπτωση του LT εν συγκρίσει με ένα συμβατικό σύστημα. Το
πρόβλημα έχει λύση: Σχολαστικός καθαρισμός με ένα
καλό βουρτσάκι (προσωπικά χρησιμοποίησα το κλασικό "ξύλινο"
Discwasher) και -ακόμη καλύτερα- πλύσιμο σε ένα πλυντήριο
δίσκων. Με δεδομένη την τιμή του LT, το κόστος του
πλυντηρίου είναι μικρό, κάνοντάς το μία εξαιρετική επένδυση. Αν τα
"κλικς" σας ενοχλούν ακόμη και μετά τον καθαρισμό, υπάρχει
ενσωματωμένο ένα σύστημα καταστολής τους, το οποίο
είναι μάλλον ήπιο (για προφανείς λόγους ποιότητας) και επομένως δεν
είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό. |
|
|
 |
 |
| Η χρήση της συσκευής δεν διαφοροποιήται
από αυτήν ενός CD player. Yπάρχουν όλα τα γνωστά πλήκτρα μαζί
με ένα για το cueing (κατά το οποίο η κεφαλή διαβάζει συνεχώς
το ίδιο σημείο). |
Η μεγάλη οθόνη δείχνει μια τομή του
δίσκου με τα cuts καθώς και την θέση της κεφαλής. Η μικρή
οθόνη δείχνει πληροφορίες χρόνου, ταχύτητας καθώς και μία
σειρά από άλλα δεδομένα ανάλογα με τους
χειρισμούς. | |
| Και τώρα τα καλά νέα: Αν
οι δίσκοι σας είναι καθαροί (ή μάλλον όταν καθαριστούν) το ηχητικό
αποτέλεσμα του LT είναι μακράν καλύτερο οποιουδήποτε πλατό
έχετε ακούσει. Κι όταν λέμε "μακράν" εννοούμε "μ α κ ρ ά
ν". Δεν σας κρύβω ότι αισθάνομαι μία περίεργη θλίψη
σκεπτόμενος ότι ένας ολόκληρος και ιδιαίτερα γοητευτικός κόσμος (των
ρυθμίσεων, της μαύρης μαγείας με την VTA, των ειδικών πεφωτισμένων
ιερέων της μυστικής τέχνης του βινυλίου και -γιατί όχι;- των
προσωπικών ψευδαισθήσεων) παύει να υπάρχει σαν να ήταν μία
οπτασία. Καλόν είναι, βεβαίως, να κρατάς τα προσχήματα γιατί η
τεχνολογία είναι μυστήριο πράγμα και κανείς δεν γνωρίζει τί θα βγεί
μεθαύριο, αλλά το πιθανότερο είναι πως ποτέ, κανένα μηχανικό σύστημα
όσο και αν στοιχίσει δεν θα φτάσει παρά μόνον "πολύ κοντά" σε αυτό
που αποδίδει αβίαστα το LΤ το οποίο είναι προφανές ότι
θέτει, ίσως για πρώτη φορά, ένα αντικειμενικό κριτήριο
αναφοράς στον συγκεκριμένο χώρο. Αν γνωρίζετε έστω
και λίγο από βινύλιο ξέρετε τί θα πρέπει να αφαιρέσετε από τον ήχο
του για είστε ευτυχείς: Τα μηχανικά προβλήματα του εδράνου και τους
ιδιοσυντονισμούς του συστήματος βραχίονας-κεφαλή που δίνουν το
γνωστό "βάρος" χαμηλά. Το πεπερασμένο τράκινγκ σε σήματα
ανώτερων χαμηλών και μεσαίων που χαλάει την αίσθηση αν το σήμα έχει
μεγάλο πλάτος. Τις υψηλές συχνότητες που είναι ευαίσθητες στο
κάθε τι (στα καλώδια, στο phono, στην θερμοκρασία που επιδρά στην
ελαστική ανάρτηση του στελέχους της κεφαλής). Την στερεοφωνική
εικόνα που τραυματίζεται από την διαφωνία των καναλιών. Ολα
αυτά είναι απόντα στην περίπτωση του LT και το αποτέλεσμα είναι
πραγματικά εξαιρετικό: Μπάσο που το νοιώθεις και το βλέπεις καθώς
περιγράφεται με άψογη λεπτομέρεια, φωνές που ξεπηδούν στην σκηνή με
εκπληκτική άρθρωση, υψηλές συχνότητες που βάζουν στην θέση τους
πανάκριβα upsampled ψηφιακά συστήματα, εικόνα που ποτέ (μα ποτέ) δεν
ήξερες ότι μπορεί να υπάρξει σε ένα ταπεινό βινύλιο. Σε πολύ
υψηλά επίπεδα κόστους (όπως συμβαίνει εν προκειμένω) ένα ιδιαίτερα
σημαντικό κριτήριο για την απόδοση μίας συσκευής είναι το αν αυτή
είναι σε θέση να αλλάξει την σχέση σου με το μουσικό υλικό που
κατέχεις και χρησιμοποιείς. Το LT (μαζί με το Esoteric P70/D70)
είναι ο ορισμός αυτής της δυνατότητας: Και αν στην ψηφιακή
τεχνολογία τα στοιχεία που μπορεί να χάνονται είναι λίγα και τα
περιθώρια βελτίωσης υπαρκτά αλλά περιορισμένα, στο βινύλιο τα
πράγματα είναι πολύ πιο άγρια. Χρησιμοποιώντας το,
διαπιστώσαμε πόσο απίστευτα καλά ακούγονται τα
βινύλια της σειράς Highlights του Stereoplay (DMM με χάραξη μισής
ταχύτητας), την εξαιρετική δουλειά στη νέα μείξη του The Dark Side
of The Moon και ακούσαμε το βιμπράφωνο του Lars Ertsrand (Jazz At
The Pawnshop/Proprius) στην καλύτερη εκδοχή του (σαφώς καλύτερη από
αυτήν του CD, με πολύ πιο ρεαλιστικό μέγεθος και κίνηση). Από
το πλατό πέρασε επίσης ένας από τους πλέον δύσκολους
δίσκους: Το κωδικοποιημένο με QSound "Amused To Death" του
Roger Waters, ένα άριστο παράδειγμα δικαναλικής παραγωγής surround
που απαιτεί εξαιρετική δυνατότητα ανάγνωσης και απόλυτη ισορροπία
καναλιών για να αποδοθούν τα εφέ. Το αποτέλεσμα έδωσε μία
εντελώς νέα διάσταση σε ένα έργο για το οποίο ο υπογράφων δεν έτρεφε
και καμμία μεγάλη εκτίμηση (πρόκειται για μία αδιάκοπη κλάψα του
Waters επί παντός επιστητού). Επειδή γνωρίζω ότι θα ρωτήσετε, η
απάντηση είναι "ναι, παίζει και τις κανονιές από το 1812 της
Telarc". Τα παραδείγματα δεν τελειώνουν εύκολα: Το "Sketches
of Spain" (Μiles Davis/Gil Evans, Classic Records) και το "Kind Of
Blue" του ίδιου καλλιτέχνη απέκτησαν νέες διαστάσεις και (με
δεδομένη την ηλικία των έργων) εκπληκτική παρουσία αποδεικνύοντας
ότι μία καλή παραγωγή παρά τους περιορισμούς της τεχνολογίας, είναι
τελικώς διαχρονική. |
 |
Περιμένατε να το συναντήσετε ποτέ; Κι όμως είναι
τηλεχειριστήριο για πλατό. Επιτρέπει τις βασικές λειτουργίες
αλλά θα θέλαμε να μπορεί κανείς να ρυθμίσει και το VSO από
μακρυα... | |
|
|
| Η αλήθεια είναι πάντως, ότι κάποιες
παλιές παραγωγές φαίνονται κάπως γυμνές μέσα από το
LT, ιδιαίτερα αν αφορούν mainstream υλικό. Eίναι προφανές ότι
ορισμένοι δίσκοι χαράσσονταν έχοντας στο μυαλό τις δυνατότητες ενός
μεσαίου πλατό της εποχής και όχι ένα σύστημα όπως αυτό, υστερώντας
κυρίως στην περιοχή των χαμηλών συχνοτήτων όπου θα έπρεπε να υπάρχει
περισσότερη πληροφορία (ένας από τους δίσκους αυτούς είναι το "The
Turn of A Friendly Card" του Αlan Parsons σε εκτύπωση της Classic
Records, για παράδειγμα). Αντίθετα, φροντισμένες
κοπές όπως το Love Over Gold των Dire Straits (και μιλάμε
για την ελληνική, βαρέως χρησιμοποιημένη αλλά περασμένη από
πλυντήριο δίσκων, κόπια) φαίνεται να μεταμορφώνονται κυριολεκτικά
και να υπερτερούν σε σχέση με το αντίστοιχο CD, κυρίως σε
αίσθηση. Ο κατάλογος των δίσκων που άλλαξαν μπροστά στα μάτια
μας, είναι μακρύς και δεν χάσαμε την ευκαιρία για μερικές μεταφορές
τόσο σε CD (με το Sony CDR-W66 με το Super Bit Mapping
ενεργοποιημένο) όσο και σε ανοιχτή ταινία (χρησιμοποιώντας το
Tandberg TD-20A στα 15ips με ταινία τετάρτου της ίντσας, δύο τρακ)
για να έχουμε να τις δείχνουμε στα εγγόνια μας (λέμε τώρα) και σε
οποιονδήποτε άλλον ως τεκμήριο... |
Τελικώς...
Είναι ίσως μία από
τις πιο ενδιαφέρουσες ειρωνίες: Επι θεωρητικής βάσεως, το τέλος του
κλασικού αναλογικού συστήματος δεν θα το σηματοδοτήσει από ότι
φαίνεται το CD, μία τεχνολογία που προσπαθεί να φέρει εις πέρας την
αποστολή αυτή από τα μέσα του 1980 με χαρακτηριστική αδυναμία, αλλά
μία άλλη αναλογική τεχνολογία. Και όχι μόνον αυτό, αλλά εκεί
που όλοι νομίζαμε ότι οι αναλογικές εξελίξεις θα περιορίζονταν σε
αγιασμούς, υλικά με δύσκολα ονόματα και απόκοσμες τεχνικές
βασισμένες στη γιόγκα και το τάι-τσι, το βινύλιο αποκτά μία
εντελώς διαφορετική αξία. Διαχρονική αυτή τη φορά, μέσα από ένα
σύστημα που αξιοποιεί όλες του τις δυνατότητες (προσφέροντας για
πρώτη φορά την ευκαιρία να ακούσουμε μία κοπή όπως ακριβώς έγινε)
ενώ παράλληλα τίθεται και ένας προβληματισμός:
Μήπως οι σοβαροί κατασκευατές αναλογικών συστημάτων θα
έπρεπε να ασχοληθούν με την ιδέα, ρίχνοντας το κόστος σε
περισσότερο ανεκτά επίπεδα μέσω της οικονομίας κλίμακας;
Κύριοι Stoddart, Stark και Chiba σας ευχαριστούμε, όπως και
να'χει... |
|
Δημήτρης
Σταματάκος |
|
| |
|
