| Ο Ηχος στον Οικιακό
κινηματογράφο |
 |
1. Τα πρώτα βήματα
(1926-1941)
2. Τα συστήματα τεσσάρων καναλιών και οι
απαρχές του οικιακού κινηματογράφου
3. Τα
αναλογικά συστήματα της Dolby: Dolby Suround και Dolby Pro
Logic
4. O codec AC-3 και το Dolby
Digital
5. Eναλλακτικές λύσεις: Τα codecs ΜPEG
και o Coherent Acoustics της DTS
6. Περισσότερα κανάλια: Τα συστήματα
6.1 και 7.1, Dolby EX 6.1/7.1 και DTS-ES/ES Discrete
6.1
7. Surround από το πουθενά: Tα συστήματα
ψευδο-surround, Dolby Pro Logic II/IIx και DTS
Neo:6
8. Η Μυστηριώδης Υπόθεσις
"ΤΗΧ" |
|
|
| Eπί πολλά χρόνια η τεχνική του
matrixing της διαμόρφωσης δηλαδή περισσότερων καναλιών στην
πληροφορία που μεταφέρεται από δύο κανάλια υπηρέτησε τον
κινηματογραφικό ήχο ικανοποιητικά. Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος να
μην χρησιμοποιηθεί αυτή η δοκιμάσμένη ιδέα και στο χηφιακό
περιβάλλον. Η Dolby, το 1999, παρουσίασε το Star Wars
Episode One: The Phantom Menace σε μία νέα έκδοση του Dolby
Digital με την ονομασία Dolby Digital Surround
EX. Η οικιακή εκδοχή της, το Dolby Digital EX ήταν το
πρώτο εξακάναλο σύστημα κινηματογραφικού ήχου αλλά, στην
πραγματικότητα το έκτο κανάλι, το "οπίσθιο κεντρικό" βρισκόταν
κωδικοποιημένο με matrixing στο σήμα των πίσω
καναλιών, όπως παλαιότερα το κεντρικό ηχείο χρησιμοποιούσε
πληροφορίες που εξάγονταν από τις πληροφορίες του δεξιού και του
αριστερού καναλιού. Η χρήση του οπίσθιου κεντρικού καναλιού
επέτρεψε το "άνοιγμα" των ηχείων surround χωρίς τον φόβο εμφάνισης
ακουστικού κενού πίσω από τους ακροατές και τον εμπλουτισμό του
ηχητικού πεδίου με περισσότερη κίνηση και envelopment (αίσθηση ότι ο
ήχος περιβάλλει τις θέσεις ακρόασης). Με ελάχιστη χρονική
διαφορά, ανακοινώθηκε και το Dolby Digital EX
7.1. Κατα ένα μεγάλο ποσοστό, το "7.1" είναι μία
επινόηση του μάρκετιγκ. Μία ματιά στις
προδιαγραφές της Dolby για το EX αρκεί για να δείξει ότι η εταιρία
"αποδέχεται" την ιδέα το οπίσθιο κεντρικό κανάλι να μοιραστεί σε δύο
ηχεία (oπότε το σύνολο των ηχείων είναι 7) αλλά είναι σαφές ότι δεν
υπάρχει καμμία πληροφορία ειδικά για κάποιο 7ο κανάλι στην μήτρα των
Ls/Rs από την οποία προκύπτει το οπίσθιο κεντρικό του Dolby Digital
EX. Στην πράξη τώρα, κάθε κάτοχος ενισχυτή/επεξεργαστή Dolby Digital
EX 6.1 μπορεί να αποκτήσει το 7o κανάλι, οδηγώντας απλώς δύο
κεντρικά οπίσθια ηχεία συνδεδεμένα παράλληλα στην σχετική έξοδο (υπό
την προυπόθεση ότι το στάδιο εξόδου αντέχει). O μόνος λόγος να το
κάνει είναι η καλύτερη ακουστική κάλυψη ενός χώρου με μεγάλη
οριζόντια (δηλαδή παράλληλη προς την επιφάνεια προβολής)
διάσταση. Ενας ενισχυτής "7.1", πάντως είναι εύκολο να
προσφέρει μέσω dsp διαφορετικές πληροφορίες σε δύο οπίσθια κεντρικά
κανάλια και να επιτρέψει έναν κάποιο πειραματισμό. Να θυμάστε
όμως ότι ΕΠΤΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ
στον κινηματογραφικό ήχο. |
 |
 |
| H πρώτη
ταινία με ήχο Dolby ΕΧ ήταν το "Episode One" του Star
Wars. |
To "The
Haunting" ήταν το πρώτο DVD-Video με ήχο DTS-ES Discrete
6.1 | |
| Το 2000 η DTS
παρουσίασε την δική της άποψη για τα πολυκαναλικά συστήματα 6.1 στον
οικιακό κινηματογράφο. To σύστημα ονομάστηκε
DTS-ES και ήταν πραγματικά μία άκρως επιτυχημένη
άσκηση επάνω στο θέμα της συμβατότητας αφού κατάφερνε να είναι
συμβατή πρακτικώς με... οτιδήποτε. Τυπικά, το σήμα DTS-ES
περιέχει πληροφορία για έξι κανάλια (6.1), αποθηκεύεται σε μέσον που
υποστηρίζει ήχο 5.1 καναλιών, και είναι συμβατό με παλιούς
αποκωδικοποιητές DTS, τυπικούς αποκωδικοποιητές DTS-ES (δηλαδή
αποκωδικοποιητές DTS-ES με χαμηλό κόστος) και "μεγάλους"
αποκωδικοποιητές DTS-ES Discrete 6.1 (δηλαδή ακριβούς
αποκωδικοποιητές DTS-ES). Αυτό που έχει μεγάλη αξία είναι η
δυνατότητα που προσφέρει το DTS-ΕS για δημιουργία
soundtracks πραγματικών 6.1 καναλιών τα οποία μπορούν να
αποθηκευθούν σε DVD ως σήματα 5.1. H διαδικασία ξεκινά από την
αρχική κωδικοποίηση. Εκεί, η τελική μείξη (από τον μηχανικό ήχου της
ταινίας) είναι 6 κανάλια (6.1) τρία εμπρός (L,R,C) και τρία πίσω
(Ls, Rs, Cs). Κατά την κωδικοποίηση, τα τρία οπίσθια κανάλια
συνθέτουν (με matrixing) τα κανάλια Lst και Rst που αντιστοιχούν με
τα συνήθη οπίσθια κανάλια των συστημάτων 5.1. Σε αυτό το
σημείο, ο μηχανικός έχει την επιλογή να κωδικοποιήσει το οπίσθιο
κεντρικό κανάλι (Cs) και ως "Εxtension Data" όπως προβλέπει η
προδιαγραφή DTS. Aν αυτή η επιλογή πραγματοποιηθεί, ο
αγοραστής του DVD θα έχει στα χέρια του έναν δίσκο με soundtrack
DTS-ES Discrete 6.1. O πρώτος τέτοιος δίσκος ήταν το
"The Haunting" που κυκλοφόρησε το 2000. Κατά την κωδικοποίηση,
χρησιμοποιήται ο αλγόριθμος Coherent Acoustics. |
 |
| H διαδικασία
κωδικοποιήσης DTS-ES ξεκινάει από ένα 6.1 μάστερ και ανάμεσα
σε αυτό και τον κωδικοποιητή 5.1 μεσολαβεί μία μείξη των τριών
οπίσθιων καναλιών σε 2. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί
έναν δίσκο DTS-ES. Αν ο παραγωγός αποφασίσει, μπορεί να
"στείλει" τα δεδομένα του κεντρικού οπίσθιου καναλιού σε έναν
κωδικοποιητή και να τα "φορτώσει" στο extension του
κώδικα. Στην περίπτωση αυτή ο δίσκος είναι DTS-ES
Discrete 6.1 | |
| Ενα σήμα DTS-ES μπορεί να
αποκωδικοποιηθεί με τρείς τρόπους: Να μην
αποκωδικοποιηθεί καθόλου, όπως θα συμβεί αν ο
ενισχυτής/επεξεργαστής δεν είναι "ES". Στην περίπτωση αυτή, τα
σήματα Rst και Lst (τα οπίσθια κανάλια του 5.1) αθροίζονται "στον
αέρα" και σχηματίζουν ένα phantom κεντρικό κανάλι, με αποτέλεσμα οι
σημαντικές πληροφορίες του κεντρικού οπίσθιου καναλιού να μην
χάνονται. Να αποκωδικοποιηθεί από έναν
ενισχυτή/επεξεργαστή DTS-ES. Στην περίπτωση αυτή, ο
επεξεργαστής περιλαμβάνει έναν απλό αποκωδικοποιητή matrix, που
ανασύρει την πληροφορία του κεντρικού οπίσθιου καναλιού (Cs) και
αποδίδει τα σήματα Ls και Rs με τις τυπικές επιδόσεις και τα τυπικά
προβλήματα των matrixed συστημάτων (διαρροή καναλιών, προβλήματα
εστιασμού, κ.λπ). Τέλος, να αποκωδικοποιηθεί από έναν
ενισχυτή/επεξεργαστή DTS-ES Discrete 6.1. Στην περίπτωση
αυτή χρησιμοποιούνται τα δεδομένα για το κεντρικό κανάλι που έχουν
αποθηκευτεί στην βοηθητική περιοχή της ψηφιοσειράς όχι μόνο για να
δημιουργηθεί το κεντρικό οπίσθιο κανάλι αλλά και για να
"καθαριστούν" (με αφαίρεση) να δύο κανάλια surround Rst και Lst από
αυτό και να αποδωθούν έτσι τα κανάλια Rs και Ls της αρχικής
μείξης. |
 |
| Αναπαραγωγή
δίσκου DTS-ES Discrete 6.1 από απλό αποκωδικοποιητή DTS.
Το οπίσθιο κεντρικό κανάλι είναι phantom. |
 |
| Αναπαραγωγή
δίσκου DTS-ES Discrete 6.1 από αποκωδικοποιητή DTS-ES.
Το οπίσθιο κεντρικό κανάλι τροφοδοτείται με την έξοδο ενός
πρόσθετου αποκωδικοποιητή matrix. |
 |
| Αναπαραγωγή
δίσκου DTS-ES Discrete 6.1 από αποκωδικοποιητή DTS-ES Discrete
6.1. Το οπίσθιο κεντρικό κανάλι τροφοδοτείται με
την έξοδο ενός πρόσθετου αποκωδικοποιητή που χρησιμοποιεί τα
δεδομένα στο extension του κώδικα και παράλληλα τα πλευρικά
οπίσθια κανάλια καθαρίζονται από τις πληροφορίες του κεντρικού
οπίσθιου που έχουν ενσωματωθεί σε
αυτά. | |
|
|
| |
