Την παλιά
(καλή;) εποχή, όταν το hifi βρισκόταν στις απαρχές του, ένας
προενισχυτής είχε να κάνει δύο σοβαρές δουλειές: Πρώτον να ενισχύσει
τα γενικώς αδύναμα σήματα από διάφορες (αρχαϊκού τύπου) πηγές και
δεύτερον να επιτρέψει στον χρήστη να επιλέγει κάθε μια από αυτές. Η
ενίσχυση τάσης σε ένα σύστημα προσφέρεται από μια διάταξη που την
ονομάζουμε προενισχυτή και μπορεί κανείς να την βρει είτε ξεχωριστά
είτε μέσα σε έναν ολοκληρωμένο ενισχυτή. Η ιστορία μας ξεκινά από
την στιγμή που οι περισσότερες πηγές μπορούν να εμφανίσουν στην
έξοδό τους τάσεις της τάξης του βολτ, κάποιες μάλιστα μπορούν να
προσεγγίζουν και την δεκάδα, επομένως αυτό που χρειαζόμαστε είναι
απλώς ένας εξασθενητής και καθόλου κέρδος. Αυτή είναι η βασική ιδέα
πίσω από τους παθητικούς προενισχυτές: Αφού δεν θέλουμε κέρδος γιατί
να μην ρυθμίζουμε την στάθμη από ένα απλό μεταβλητό εξάρτημα, έναν
διαιρέτη τάσης -ας πούμε; Αυτό ακριβώς είναι ένας παθητικός
προενισχυτής: Ενα καλό (ελπίζουμε μάλιστα, κορυφαίο)
ποτενσιόμετρο, μερικά καλής ποιότητας καλώδια και ένας επιλογέας
εισόδων. Ωραία; Ναι, αλλά υπό προϋποθέσεις! Καθώς ο απλός διαιρέτης
τάσης δεν προσφέρει κανενός είδους απομόνωση μεταξύ πηγής και
τελικού ενισχυτή, δύο πράγματα συμβαίνουν: Πρώτον, η πηγή βλέπει ως
φορτίο την συνδυασμένη αντίσταση εισόδου του τελικού, του διαιρέτη
τάσης και όλων των καλωδίων της συνδεσμολογίας και δεύτερον, επειδή
η αντίσταση των κλάδων του διαιρέτη τάσης αλλάζει σε κάθε θέση του
(όπως δηλαδή ρυθμίζουμε την στάθμη) η συμπεριφορά του συστήματος
αλλάζει επίσης. Και μάλιστα αλλάζει με τρόπο απρόβλεπτο γιατί μια
από τις παραμέτρους είναι η χωρητικότητα των καλωδίων την οποία ο
κατασκευαστής του προενισχυτή, της πηγής και του τελικού δεν μπορεί
να προβλέψει. Το αποτέλεσμα; Ένα ωραιότατο τυχαίο
φίλτρο στην ανεξέλεγκτη συμπεριφορά του οποίου οφείλεται
κατά κύριο λόγο η “μαύρη μαγεία” των παθητικών προενισχυτών. Ο,τι
έχετε ακούσει είναι αλήθεια: Ένας passive, μπορεί να είναι ονειρικός
αλλά μπορεί να αποδειχθεί και μια πολύ κακή ιδέα η οποία θάβει ένα
κατά τα άλλα εξαιρετικό (και μάλλον πανάκριβο) σύστημα. Ίσως, είναι
η μοναδική φορά που το να παίζεις με διάφορα καλώδια έχει κάποια
θεωρητική αξία! Βεβαίως, με αυτό το αντίτιμο παίρνεις κάποια σοβαρά
πράγματα: Μηδενικό θόρυβο (δεν υπάρχουν τροφοδοτικά και ημιαγωγοί),
πολύ χαμηλό cross talk (θεωρητικώς μηδενικό) και ένα ολόκληρο budget
για να βάλεις σε ένα σασί έναν καλό διαιρέτη τάσης, έναν επιλογέα
εισόδων και μερικά βύσματα. Η χαρά του σχεδιαστή!
Ιστορικά, τώρα,
οι παθητικοί προενισχυτές (όρος ίσως αδόκιμος -καλύτερα να τους
ονομάζουμε παθητικούς εξασθενητές) δεν είχαν την πορεία που θα
περίμενε κανείς, παραμένοντας ένα μάλλον esoteric προιόν που το
εμπιστεύονται λίγοι και υπό προϋποθέσεις. Αυτήν ακριβώς την
κατάσταση φαίνεται να αντιμετωπίζει η Music First Audio μια
βρετανική εταιρία με το παθητικό, μαγνητικό volume control της. Μας
χαλάει ο διαιρέτης τάσης; No Problemo. Να τον καταργήσουμε! Και ιδού
τι σκέφτηκαν... |
