Δικτυακός τόπος για τις Τεχνολογίες Audio, Video, HiFi, High End, Home Entertainment
Greek site for Audio Video & Home Entertainment technologies
Tελευταία Ενημερωση/Last Update: Τρίτη, 09/11/2004


english abstract

Πρωτοσέλιδο Aρχείο Νέων Αρθρα Τεχνολογία HowTo Δίσκοι Αναφοράς Links Contact About

LOCATION BAR►ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ►O HXOΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΤΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ 4 ...

AV BLOG 

SITE MAP

Ο Ηχος στον Οικιακό κινηματογράφο
1. Τα πρώτα βήματα (1926-1941)
2. Τα συστήματα τεσσάρων καναλιών και οι απαρχές του οικιακού κινηματογράφου
3. Τα αναλογικά συστήματα της Dolby: Dolby Suround και Dolby Pro Logic
4. O codec AC-3 και το Dolby Digital
5. Eναλλακτικές λύσεις: Τα codecs ΜPEG και o Coherent Acoustics της DTS
6. Περισσότερα κανάλια:  Τα συστήματα 6.1 και 7.1, Dolby EX 6.1/7.1 και DTS-ES/ES Discrete 6.1
7. Surround από το πουθενά: Tα συστήματα ψευδο-surround, Dolby Pro Logic II/IIx και DTS Neo:6
8. Η Μυστηριώδης Υπόθεσις "ΤΗΧ"
Αν η επανάσταση της τηλεόρασης στέρησε τις δεκαετίες 1950-60 και 1960-70 τον κινηματογράφο από αρκετούς θεατές, η επανάσταση που έγινε αμέσως μετά περιέργως αποτέλεσε μια διορθωτική κίνηση από την πλευρά των καταναλωτικών ηλεκτρονικών. Το βίντεο (μονοφωνικό βεβαίως) αποτέλεσε μια νέα και ισχυρή τάση, που αύξησε τα έσοδα των κινηματογραφικών εταιριών, διέδωσε την κινηματογραφοφιλία και προκάλεσε λογικά την συγκέντρωση ενδιαφέροντος γύρω από τον κινηματογραφικό ήχο. Η πρώτη ταινία που προβλήθηκε χρησιμοποιώντας μία εκδοχή του τετρακαναλικού ήχου σε μαγνητικό ίχνος (με δεξί, αριστερό, κεντρικό και οπίσθιο κανάλι) ήταν ο "Χιτών" (Τhe Robe), το 1953. Ωστόσο, το παρελθόν είχε διδάξει πολλά και το αντιοικονομικό μαγνητικό σύστημα έπρεπε να αντικατασταθεί από κάτι διαφορετικό, περισσότερο αξιόπιστο και κυρίως φθηνό.  Η επιλογή της βιομηχανίας υπήρξε τότε καθοριστική, φέρνοντας στο προσκήνιο τον κατασκευαστή που εν πολλοίς καθόρισε τις εξελίξεις: την Dolby Labs.
Τα πρώτα πολυκαναλικά συστήματα χρησιμοποιήθηκαν από την κινηματογραφική βιομηχανία και προέβλεπαν έξι κανάλια.  Πέντε πίσω από την επιφάνεια προβολής (αριστερό, υπογούφερ, κεντρικό, υπογούφερ, δεξί) και ένα γύρω και πίσω από τους θεατές. Τα έξι κανάλια σε μια ταινία 70mm ήταν κατανεμημένα ανα τρία σε κάθε πλευρά του φίλμ, εκατέρωθεν από τις γραμμές οδόντωσης.  Τα μαγνητικά τράκς ήταν πανάκριβα στην δημιουργία τους που γινόταν μετά την εκτύπωση του φίλμ.  Το σύστημα σχεδόν καταργήθηκε όταν η αμερικανική βιομηχανία του κινηματογράφου έπεσε σε κρίση λόγω (κυρίως) της τηλεόρασης.
Η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε βασίστηκε στην δοκιμασμένη στο παρελθόν (αλλά εμπορικά αποτυχημένη) τετραφωνία. Το πλεονέκτημα της ήταν ότι επέτρεπε την διαμόρφωση τεσσάρων καναλιών σε δύο ίχνη με matrixing και την σχετικά εύκολη εξαγωγή της πληροφορίας. Η διαμόρφωση των δύο ιχνών γινόταν οπτικά και η χρήση του πρώτου συστήματος αποθορυβοποίησης της εταιρίας (Dolby A) εξασφάλιζε σημαντικά καλύτερη ποιότητα. Σε αντίθεση με την μουσική βιομηχανία, οι άνθρωποι του κινηματογράφου ήξεραν πολύ καλά τι να κάνουν τα επιπλέον κανάλια. Τρία από αυτά δημιουργούσαν ένα σταθερό ηχητικό πεδίο στο επίπεδο της οθόνης, με το κεντρικό κανάλι να εξασφαλίζει ότι οι διάλογοι ακούγονται σωστά, όπου κι αν καθόταν ο ακροατής, ενώ το τέταρτο κανάλι αναλάμβανε να δημιουργήσει μια αίσθηση περιβάλλοντος ήχου. Το σύστημα αν και τετρακάναλο έμεινε στην ιστορία (και βεβαίως εξακολουθεί να χρησιμοποιήται) ως Dolby Stereo μπερδεύοντας τους πάντες που είχαν συνηθίσει να θεωρούν ως Stereo κάθε τι δικάναλο. (Στην πραγματικότητα, ο όρος stereo σημαίνει κάθε τεχνολογία που έχει την δυνατότητα δημιουργίας τρισδιάστατων ηχητικών εικόνων, όσα κανάλια και αν χρησιμοποιεί αυτή.). Οι πρώτες ταινίες που προβλήθηκαν με το σύστημα αυτό ήταν το Tommy (των Who), η Lizstomania και το "A Star is Born) την διετία 1975-1976.  Ωστόσο, το Dolby Stereo έδειξε τα δόντια του δύο χρόνια μετά, το 1978 στο Star Wars  το οποίο πήρε και το αντίστοιχο Oscar για τον καλύτερο ήχο. Η τελευταία εκδοχή αναλογικού πολυκαναλικού συστήματος για κινηματογραφικό ήχο έκανε την εμφάνισή της το 1986 με τις ταινίες "Innerspace" και "Robocop". Ονομαζόταν Dolby Stereo Spectral Recording (SR) και προσέφερε πολύ καλύτερες επιδόσεις σε θέματα θορύβου σε σύγκριση με το Dolby-A (η εταιρία αναφέρει "διπλάσια μείωση θορύβου").  Το Dolby SR χρησιμοποιήται και σήμερα ως η αναλογική εκδοχή του soundtrack για ταινίες των 35mm και αίθουσες που δεν υποστηρίζουν ψηφιακό ήχο.
H πρώτη ταινία που χρησιμοποίησε τετρακαναλικό ήχο, με την σημερινή έννοια. Το "Τommy" και το "A Star is Born" ήταν οι πρώτες ταινίες που προβλήθηκαν στις αίθουσες με ήχο Dolby Stereo.
Tήν ίδια περίπου εποχή, η τεχνολογία του βίντεο έκανε το αναμενόμενο βήμα πρός τον δικάναλο ήχο, επιτρέποντας την κινηματογραφική λογική να περάσει στο σαλόνι μας. Το πρώτο βήμα έγινε περί το 1982, όταν απλά συστήματα Dolby Surround εξασφάλιζαν την αποκωδικοποίηση του κεντρικού καναλιού και την επίλυση των προβλημάτων που εγγενώς υπάρχουν όταν περισσότεροι του ενός θεατές παρακολουθούν εικόνα με δικάναλο ήχο ο οποίος περιερίζει αισθητά τις "σωστές" θέσεις ακρόασης.  Η διεύρυνση του κοινού που παρακολουθούσε κατ΄ οίκον ταινίες με την εισαγωγή της τεχνολογίας των στερεοφωνικών τηλεοπτικών εκπομπών ώθησε την βιομηχανία στην υιοθέτηση του πρώτου "καθαρόαιμου" οικιακού κινηματογραφικού συστήματος με την ονομασία Pro Logic το οποίο εξασφάλισε, για πρώτη φορά, την σωστή αποκωδικοποίηση του κινηματογραφικού Dolby Stereo. Ο οικιακός κινηματογράφος είχε πλέον τα τέσσερα κανάλια του όπως και κάθε κινηματογραφική αίθουσα που σέβεται τον εαυτό της.Παράλληλα μια νέα πηγή εικόνας έκανε την εμφάνισή της.  Το δικάναλο Laser Disc εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας και έμελλε να γίνει η πρώτη οικιακή συσκευή που υιοθέτησε το σύστημα 5.1 που εν τω μεταξύ είχε προταθεί και χρησιμοποιηθεί στις αίθουσες.
To Star Wars του Lucas ήταν, ίσως η πρώτη ταινία που χρησιμοποίησε δημιουργικά τον ήχο Surround To Ιnnerspace ήταν (μαζί με το Robocop) η πρώτη ταινία που προβλήθηκε με ήχο Dolby SR.
H λογική ροπή πρός τα πολλά κανάλια είχε μέχρι το 1992 έναν φυσικό φραγμό. Αυτόν του αριθμού των ιχνών που μπορούσαν να τυπωθούν (με λογικό κόστος) σε ένα φιλμ.  Η εμπειρία είχε δείξει ότι το αναλογικό σάουντρακ με οπτική ιχνιλάτηση δεν μπορούσε να υποστηρίξει άνω των δύο ιχνών χωρίς σοβαρά προβλήματα δυναμικής περιοχής ενώ, ήταν απαραίτητη και η διατήρηση του για λόγους συμβατότητας και οικονομίας καθώς το κόστος κατασκευής διαφορετικής κόπιας για κάθε κινηματογραφική τεχνολογία δεν ήταν αμελητέο.  Πού θα μπορούσαν να μπούν περισσότερα τράκς; Η απάντηση δόθηκε από την προδιαγραφή του συστήματος 5.1 το οποίο προέβλεπε έξι κανάλια ψηφιακού ήχου (δικαιώνοντας τους ανθρώπους του 1950 που είχαν επιλέξει τον ίδιο αριθμό για το μαγνητικό σάουντρακ). Το ψηφιακό σήμα του συστήματος εγγράφεται ανάμεσα στα "δόντια" του φίλμ και έτσι συνυπάρχει με τα δύο οπτικά τράκς που επίσης απαιτούνται λόγω συμβατότητας. Η τεχνολογία 5.1 προβλέπει έξι κανάλια από τα οποία, τα 5 αφορούν το δεξί, αριστερό, κεντρικό και δεξί-αριστερό surround ενώ το έκτο έχει πολύ περιορισμένο εύρος (περίπου στο 0.1 των υπολοίπων, εξ ού και το .1) και αφορά στις πολύ χαμηλές συχνότητες που συχνά συναντώνται στην ηχητική επένδυση των κινηματογραφικών έργων.
Το πρώτο πρακτικό-οικονομικά εφικτό πολυκαναλικό σύστημα ήταν το Dolby Stereo.  Περιελάμβανε τέσσερα κανάλια (στο πρότυπο της τετραφωνίας) αριστερό, κεντρικό, δεξί και οπίσθιο Η πληροφορία του Dolby Stereo διαμορφωνόταν ως οπτικό ίχνος επάνω στο φίλμ αξιοποιώντας τον παλαιότερο και πλεόν αξιόπιστο και φθηνό μηχανισμό ανάγνωσης. Οταν πολύ αργότερα υιοθετήθηκε το ψηφιακό σύστημα 5.1 η πληροφορία αποθηκευόταν στα διάκενα της οδόντωσης, αφήνοντας χώρο και για τα δυο οπτικά ίχνη.
Πέρα από την ψηφιακή φύση του σήματος, το 5.1 διαφοροποιήται από το Dolby Stereo στο ότι το πεδίο περιβάλλοντος ήχου υλοποιήται πλέον από δύο κανάλια τα οποία επιπρόσθετα είναι πλήρους φάσματος. Η ύπαρξη δύο καναλιών πίσω από τους ακροατές προσφέρει την δυνατότητα εστιασμού πηγών στην περιοχή αυτή οπότε ο σκηνοθέτης αποκτά ακόμη μεγαλύτερες δυνατότητες.  Το 1991 και το 1992 ήταν οι χρονιές του που πρωτοπαρουσιάστηκε το Dolby Digital στις κινηματογραφικές αίθουσες.  Το 1991, έγινε για πρώτη φορά πειραματική προβολή με αυτό το σύστημα (Star Trek 6, σε περιορισμένο αριθμο αιθουσών) ενώ το 1992 παρουσιάστηκε η πρώτη ταινία που προβλήθηκε με Dolby Digital, το "Batman Returns". Το σύστημα 5.1 υιοθετήθηκε τρία χρόνια μετά, το 1995, ως το φορμά που θα υποστήριζε τον πολυκαναλικό ήχο στο DVD-Video.

Πρωτοσέλιδο | Αρχείο Νέων | Αρθρα | Τεχνολογία | HowTo | Δίσκοι | Links | Contact | Αbout


©Δημήτρης Σταματάκος/Ακραίες Εκδόσεις 2004
Σχετικά με το avmentor.gr (προβλήματα, παρατηρήσεις κ.λπ): webmaster@avmentor.gr Eπαφή με την σύνταξη (ύλη, σχόλια, ερωτήσεις κ.λπ): contact@avmentor.gr